Zielona przyszłość polskich uzdrowisk – inspiracje z wizyty studyjnej w Austrii w ramach projektu GreenSpas i refleksje dla regionu

26 maja 2025 r. w Toruniu odbyło się trzecie spotkanie interesariuszy projektu GreenSPAS, którego celem jest wspieranie zielonej transformacji polskich uzdrowisk. Wydarzenie było okazją do podsumowania wizyty studyjnej w austriackim Baden bei Wien – mieście uzdrowiskowym znanym z ambitnej i skutecznej polityki klimatyczno-energetycznej. W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele sanatoriów województwa kujawsko-pomorskiego, samorządów, Departamentów UM WK-P, KPOT-u, WFOŚiGW oraz dziennikarze.

Dobre praktyki z Baden – od inspiracji do konkretnych projektów

Główna część spotkania poświęcona była prezentacji sprawdzonych rozwiązań wdrożonych w Baden, które mogą znaleźć zastosowanie także w polskich realiach. Przedstawiono konkretne rozwiązania z zakresu energii odnawialnej, mobilności, urbanistyki, zrównoważonej turystyki oraz zarządzania wspólnotowego, m.in.:

SANBA – inteligentną dzielnicę z siecią niskotemperaturową i odzyskiem ciepła odpadowego,
Climate Neutrality Roadmap – wypracowany społecznie plan działania prowadzący do neutralności klimatycznej do 2040 roku,
modernizację uzdrowiska Römertherme – obiektu korzystającego z geotermii i systemów odzysku energii,
ekologiczne baseny ze stali nierdzewnej – trwałe, bez emisyjne i nadające się do recyklingu.

Diagnoza sytuacji – potencjał i ograniczenia uzdrowisk w regionie

Podczas spotkania porównano także model turystyki uzdrowiskowej w Baden z rodzimym i zaprezentowano analizę sytuacji w kujawsko-pomorskich uzdrowiskach. Wśród największych wyzwań wskazano:

sezonowość turystyki i dominację kuracjuszy 60+,
niską efektywność energetyczną wielu obiektów,
brak nowoczesnych atrakcji dla turystów weekendowych i rodzin z dziećmi,
niedostateczny rozwój e-mobilności oraz niską jakość przestrzeni publicznych.

Dyskusję wywołały rekomendacje odejścia od modelu wyłącznie „klasycznego kurortu” i otwarcia się na zrównoważoną, całoroczną turystykę z wykorzystaniem ekologicznych rozwiązań.

Duże zainteresowanie wzbudziła możliwość implementacji systemu mobilności na wzór austriackiego baden mobil, obejmującego ścieżki rowerowe, strefy e-hulajnóg, ograniczanie ruchu samochodowego oraz rozwój carsharingu. Wskazano jednak, że pierwszym krokiem musi być rozbudowa infrastruktury dla zrównoważonego transportu.

Ponadto omówiono:

potrzebę nasadzeń rodzimych gatunków drzew w parkach zdrojowych,
koncepcję ogrodów deszczowych jako elementów retencji i poprawy bioróżnorodności realizowaną w Inowrocławiu,
konieczność przeciwdziałania zanieczyszczeniu powietrza w uzdrowiskach (ze szczególnym uwzględnieniem Inowrocławia),
trudności w wymianie „kopciuchów” i niską aktywność gmin w programach dotacyjnych WFOŚiGW.

Przedstawiciele Departamentu Zarządzania Funduszami Europejskimi dla Kujaw i Pomorza zadeklarowali przygotowanie zestawienia naborów, w ramach których samorządy i instytucje uzdrowiskowe będą mogły aplikować o środki na realizację zaproponowanych działań.

Dobre praktyki z Baden bei Wien zostały po raz pierwszy podsumowane w formie relacji filmowej, stworzonej przez ekipę TV Toruń, która towarzyszyła delegacji podczas wizyty studyjnej. Powstały materiał, zaprezentowany na spotkaniu interesariuszy, w obrazowy sposób unaocznił znaczenie takich wyjazdów, ukazując konkretne przykłady odpowiedzialnego planowania przestrzennego, zaangażowania społecznego oraz działań wspierających odporność klimatyczną i jakość życia w miastach uzdrowiskowych. Film stał się ważnym narzędziem inspirującym do przeniesienia tych rozwiązań na grunt lokalny.