Ir e Vir: Innowacyjny model transportu na żądanie. Przykład portugalskiej dobrej praktyki (region Viseu Dão Lafões) w projekcie GreenSpas (Interreg Europa)
Wykluczenie transportowe na obszarach wiejskich to problem dotykający wiele regionów Europy. Brak regularnej komunikacji publicznej utrudnia dostęp do edukacji, pracy, służby zdrowia i życia społecznego, szczególnie osobom starszym i mieszkańcom małych miejscowości. Portugalski projekt „Ir e Vir”, realizowany w regionie Viseu Dão Lafões, pokazuje, że rozwiązanie tego problemu jest możliwe, nawet przy ograniczonych środkach.
Celem „Ir e Vir” jest zapewnienie mieszkańcom miejscowości komunikacyjnie wykluczonych, pozbawionych regularnych połączeń, dostępu do transportu publicznego. Taksówki oznakowane logo „Ir e Vir” działają jak minibusy, przewożąc mieszkańców po ustalonych trasach. Projekt nie tworzy nowej floty autobusowej, ale wykorzystuje istniejących przewoźników zamiast inwestować w kosztowną infrastrukturę. Dzięki współpracy z lokalnymi taksówkarzami oraz zastosowaniu nowoczesnych technologii, pasażerowie mają możliwość zamawiania przejazdów w cenie biletu komunikacji publicznej, co czyni usługę dostępną dla wszystkich. Na platformie rezerwacyjnej lub telefonicznie wybierają przejazd do godz. 12:00 dnia poprzedniego, wybierając przystanek i godzinę z dostępnej listy. Taksówki kursują między wyznaczonymi przystankami (np. centrum wsi, przystanki autobusowe, urzędy). Jeśli w danym dniu nikt nie zamówi przejazdu na konkretnej trasie, kurs zostaje odwołany – unika się pustych przejazdów. Zebrane zgłoszenia są analizowane przez system zarządzający, który:
- łączy przejazdy osób z tej samej okolicy,
- optymalizuje trasy, by zminimalizować czas i koszty (trasy ustalane są dynamicznie, co oznacza, że dostosowują się do zgłoszonych potrzeb mieszkańców),
- tworzy harmonogram przejazdów na następny dzień (kierowcy otrzymują gotowe trasy z listą pasażerów do odbioru).
Taki system nie tylko zwiększa dostępność transportu, ale także wspiera lokalną gospodarkę i promuje zrównoważony rozwój. Inicjatywa ta stanowi efektywne rozwiązanie problemów transportowych na obszarach wiejskich, pokazując, jak poprzez współpracę i nowoczesne technologie można znacząco poprawić jakość życia mieszkańców.
Z „Ir e Vir” skorzystało już ponad 30 tysięcy osób w regionie Viseu Dão Lafões, a zaangażowanych w projekt jest prawie 100 taksówek. Projekt „Ir e Vir” został dwukrotnie wyróżniony europejskimi certyfikatami dobrych praktyk w dziedzinie mobilności: przez program INTERREG Europe we wrześniu 2024 roku oraz przez program URBACT IV w listopadzie 2024 roku.
Więcej informacji na stronie
