Ekologiczne innowacje w portugalskich uzdrowiskach termalnych – wizyta studyjna w regionie Viseu Dão Lafões w ramach projektu GreenSpas

W dniach 19-21.11.2024 r. areną międzynarodowej wymiany dobrych praktyk w zakresie zrównoważonego rozwoju uzdrowisk, stał się Region Viseu Dão Lafões. Podczas trzydniowej wizyty studyjnej w ramach projektu GreenSPAS (Wspieranie bardziej ekologicznego i elastycznego modelu miast i regionów uzdrowisk termalnych w obliczu zmian klimatu w Europie), realizowanego w programie Interreg Europe, partnerzy i interesariusze z 7 europejskich krajów mieli okazję poznać innowacyjne praktyki, które zwiększają efektywność energetyczną obiektów, optymalizują gospodarowanie zasobami wodnymi, wdrażają innowacyjne, przyjazne środowisku technologie i promują zrównoważony rozwój turystyki w portugalskich uzdrowiskach.

Region Viseu Dão Lafões, o wielowiekowej tradycji lecznictwa uzdrowiskowego, stanowi dobry przykład zintegrowanych rozwiązań dla regionów uzdrowiskowych, eksponując swoje unikalne podejście do łączenia tradycji z ekologicznymi rozwiązaniami.

Life Nieblas: lokalne strategie regeneracji ekosystemów.

Inspirującym przykładem przeciwdziałania degradacji środowiska poprzez testowanie nowatorskich metod zalesiania i systemów nawadniania poprzez gromadzenie wody pozyskiwanej z mgły, jest projekt „Life Nieblas”, będący odpowiedzią na trawiące Portugalię pożary. Zakłada on całkowite pokrycie zapotrzebowania na wodę nowych nasadzeń poprzez zamontowanie innowacyjnych kolektorów mgły (Fog Water Collectors), co stanowi przełomowe podejście do adaptacji do zmian klimatycznych.

Innowacyjność Life Nieblas polega na kompleksowym połączeniu działań przyrodniczych, technologicznych i prewencyjnych, które mają na celu odbudowę zdegradowanych ekosystemów i przeciwdziałanie negatywnym skutkom wylesiania, będących główną przyczyną utraty różnorodności biologicznej i degradacji gleb. Kluczowym założeniem jest odtwarzanie krajobrazu przy użyciu rodzimej roślinności.

Innowacyjne strategie zrównoważonego rozwoju w regionach uzdrowiskowych.

„Ir e Vir” z kolei to innowacyjny program z zakresu zrównoważonego transportu, realizowany w regionie Viseu Dão Lafões, którego celem jest zapewnienie transportu publicznego dla mieszkańców obszarów pozbawionych regularnej komunikacji, szczególnie dla osób starszych i mieszkańców wsi z małą liczbą mieszkańców.

System działa poprzez współpracę z lokalnymi taksówkarzami i specjalnie stworzoną platformą zarządzania przewozami. Pasażerowie mogą zamówić w cenie biletu komunikacji publicznej przejazd do południa dnia poprzedzającego podróż, wybierając spośród dostępnych godzin i wyznaczonych przystanków. Taksówki oznakowane są specjalnym logo, a trasa jest ustalana dynamicznie w zależności od zgłoszonych potrzeb.

Projekt pokazuje, jak można efektywnie rozwiązać problem transportu publicznego na obszarach wiejskich poprzez współpracę z lokalnymi przewoźnikami i wykorzystanie nowoczesnych technologii zarządzania.

Ecopista do Dão: Rewitalizacja dziedzictwa transportowego

Wśród przedstawionych rozwiązań na dużą uwagę zasługuje Ecopista do Dão e Vouga, będący przykładem udanego przekształcenia dawnej infrastruktury kolejowej w nowoczesny produkt turystyczny, łączący walory przyrodnicze, historyczne i rekreacyjne. Utwardzona, oznakowana i wyposażona w infrastrukturę towarzyszącą trasa o długości 50 km jest w pełni przystosowana do różnych form aktywności: jazdy na rowerze, spacerów, biegów, a nawet obserwacji przyrody.

Kluczową wartością inicjatywy jest kompleksowe podejście do rozwoju regionalnego: zachowanie dziedzictwa historycznego, promocja zrównoważonej turystyki i stworzenie innowacyjnej infrastruktury rekreacyjnej. Najdłuższa w Portugalii ścieżka ekologiczna oferuje mieszkańcom i turystom unikalną przestrzeń do aktywnego wypoczynku i poznawania lokalnej kultury.

Region Viseu Dão Lafões pokazuje, że przy odpowiednim zaangażowaniu i kreatywności można tworzyć efektywne, zrównoważone rozwiązania, które poprawiają jakość życia mieszkańców i przyczyniają się do rozwoju lokalnego przy jednoczesnym zachowaniu lokalnego dziedzictwa i walorów środowiskowych.