Niebo Kopernika – prelekcja w Złejwsi Wielkiej
Multimedialna opowieść poświęcona obserwacjom astronomicznym Mikołaja Kopernika jest treścią cyklu spotkań, które zaplanowano z okazji Roku Kopernika w województwie kujawsko-pomorskim. Jej autorem jest Piotr Majewski, który odwiedzi 14 miejscowości, gdzie znajdują się kujawsko-pomorskie Astrobazy. W piątek 12 maja projekt zawitał do szkoły w Złejwsi Wielkiej przy miejscowej Astrobazie. Mimo pięknej pogody, szkolna sala po brzegi wypełniła się uczniami i mieszkańcami gminy, którzy z uwagą i zaciekawieniem wysłuchali opowieści o obserwacjach prowadzonych przez Mikołaja Kopernika. Czyste niebo sprawiło, że jeszcze tego samego wieczora uczestnicy prelekcji mogli skonfrontować nabytą wiedzę z obrazem nieba gwiaździstego, na którym królowała Wenus.
Temat – wbrew pozorom – nie jest specjalnie znany i rozpowszechniony. Powszechnie znane są bowiem efekty badań prowadzonych przez naszego uczonego, czyli heliocentryczna budowa Układu Słonecznego. Dla stworzenia swojej teorii Kopernik musiał przeprowadzić szereg obserwacji. W jaki sposób? Jakimi narzędziami? Jakie obiekty śledził największy astronom wszech czasów? Jak wyglądało niebo w czasach Kopernika? Odpowiedzi na te pytania przynosi opowieść Piotra Majewskiego – autora „Radia Planet i Komet” w Polskim Radiu PiK, popularyzatora astronomii, członka Rady Programowej projektu ASTROBAZA-KOPERNIK, Mistrza Mowy Polskiej.
Oficjalnie Mikołaj Kopernik zanotował kilkadziesiąt obserwacji, jednak przeprowadził ich o wiele więcej. Są wśród nich zaćmienia Słońca i Księżyca, zakrycia i koniunkcje planet, a także komety, których nasz uczony śledził przynajmniej kilka; jedną z nich była późniejsza słynna kometa Halleya. Jak mogła wyglądać widziana oczami Kopernika – warto zobaczyć! Przy okazji zobaczymy też obiekt, którego uczony ponoć nigdy nie oglądał. To pierwsza z planet Układu Słonecznego – Merkury.
Z obserwacjami prowadzonymi przez naszego największego astronoma wiąże się kilka innych zagadek i fascynujących historii, jak np. zakrycie gwiazdy Aldebaran przez Księżyc 09 marca 1497 roku. Było to pierwsze zjawisko zanotowane i opisane ręką Kopernika, ale… opis niekoniecznie zgadza się z faktycznym przebiegiem zakrycia. Dlaczego? Odpowiedzi szukamy w ramach prelekcji pt. „Niebo Kopernika”.
Jej autor dociera też do źródeł astronomicznej pasji Mikołaja Kopernika. Dotąd jest to właściwie nieznana i niezbadana ścieżka biografii uczonego. Wiemy tylko, że urodził się w Toruniu, tam chodził do szkoły, dalej kształcił się prawdopodobnie w Chełmnie, zaś fakty z życia Kopernika pojawiają się dopiero w okresie studiów w Krakowie i we Włoszech. A co działo się wcześniej…? Piotr Majewski podąża śladem tej zagadki, badając katalog zjawisk na niebie gwiaździstym w końcówce XV wieku i zestawiając je z faktami historycznymi. Wynik tego porównania jest zaskakujący i prowadzi m.in. do zaćmienia Słońca, którego świadkami w Toruniu najpewniej byli: król Polski i wielki mistrz zakonu krzyżackiego, a działo się to na oczach 12-letniego Mikołaja Kopernika.
Barwną, 45-minutową opowieść wypełniają liczne animacje, grafiki, mapy nieba, a także astrofotografie. Są one ilustracją spotkania prowadzonego na żywo.
Projekt „Niebo Kopernika” wystartował w kwietniu, a zakończy się w listopadzie br. Partnerem głównym jest Województwo Kujawsko-Pomorskie. Patronat medialny sprawują: „Urania” oraz Polskie Radio PiK.
Terminarz kolejnych spotkań w Astrobazach:
29 maja – Dobrzyń nad Wisłą (godz. 18:00)
05 czerwca – Kruszwica (godz. 17:00)
16 czerwca – Radziejów (godz. 18:00)
25 września – Świecie (godz. 14:00) / Gostycyn (godz. 18:00)
04 października – Jabłonowo Pomorskie (godz. 12:00) / Brodnica (godz. 18:00)
12 października – Gniewkowo (godz. 17:00)
22 listopada – Żnin (godz. 12:00) / Inowrocław (godz. 18:00)
