Dlaczego mokradła i trzęsawiska są dla nas ważne?
Konwencja Ramsarska, podpisana 49 lat temu w irańskim Ramsar, zobowiązuje sygnatariuszy (171 krajów, w tym Polskę) do ochrony i zrównoważonego użytkowania mokradeł, a także do podnoszenia świadomości społecznej na temat ekologicznej i gospodarczej roli obszarów wodno-błotnych. Istotną rolę do spełnienia ma tutaj edukacja ekologiczna i treści przekazywane uczniom w szkole w procesie kształcenia i wychowania.
Mokradła są dla nas ważne z wielu powodów. Po pierwsze odpowiadają za ochronę różnorodności biologicznej. Aż 40 proc. wszystkich gatunków żyjących na ziemi jest związana właśnie z tymi terenami. To rośliny, zwierzęta, ptaki, którym z powodu suszy grozi wyginięcie. Poza tym wysychanie bagien i torfowisk spowoduje, że nie będziemy mieli czystej wody. Ważną rolę w procesie jej oczyszczania odgrywają żyjące w mokradłach bakterie oraz bagienne rośliny. Mokradła chronią zasoby wody, a ich niszczenie nasila negatywne skutki ocieplenia klimatu w skali lokalnej i globalnej oraz zaburza naturalny obieg wody w przyrodzie. Obszary podmokłe podtrzymują lokalne krążenie wody i są naturalnymi formami jej retencji. Funkcjonują jak klimatyzatory: w czasie suszy są jedynymi miejscami posiadającymi wodę i umożliwiającymi jej parowanie, a w efekcie krążenie w lądowych ekosystemach i powrót w postaci deszczu czy rosy. Parowanie sprawia też, że lokalnie robi się chłodniej, ponieważ proces ten pochłania ciepło z otoczenia. Jeżeli zaczynamy osuszać torfowiska, pola i łąki wysychają szybciej, zaczyna też brakować wody w rzekach i jeziorach. Zjawisko to można już zauważyć w wielu regionach Polski.
Bagna, w których akumuluje się torf, są ogromnym magazynem węgla. Jeden hektar ekosystemu bagiennego pochłania w ciągu roku od kilkuset kilogramów do nawet dwóch ton węgla. Najnowsze badania pokazują, że torfowiska zakumulowały go znacznie więcej niż cała roślinność lądowa. Ściągając dwutlenek węgla z atmosfery, torfowiska przeciwdziałają więc globalnemu ociepleniu. Ale masowe osuszanie bagien w celu przekształcenia ich w tereny rolnicze sprawia, że torf zaczyna się rozkładać i zmieniają się one w źródła emisji dwutlenku węgla do atmosfery, negatywnie oddziałując na klimat. Dlatego tak ważne jest, by je z powrotem nawadniać. To jeden z podstawowych elementów ograniczenia zmian klimatycznych. Jeśli temperatura dalej będzie się podnosić, to tym bardziej będziemy potrzebować mokradeł. Więcej informacji w rozmowie z prof. Wiktorem Kotowskim na https://krytykapolityczna.pl/kraj/swiat-musi-ugrzazc-w-bagnie-i-to-doslownie-bo-inaczej-zabraknie-nam-wody/
W Polsce mamy 19 obszarów przyrody chronionej wpisanych na listę Konwencji Ramsarskiej, m.in.: Biebrzański Park Narodowy, Park Narodowy Ujście Warty, Rezerwat Przyrody Jezioro Karaś, Torfowiska Doliny Izery, Stawy Przemkowskie, Polodowcowe Stawy Tatrzańskiego Parku Narodowego, Ujście Wisły. W województwie kujawsko- pomorskim terenami podmokłymi stabilizującymi klimat są m.in. Bagienna Dolina Drwęcy, jeziora Rakutowskie, Piaseczno czy Czarny Bryńsk.
Warto poszerzać wiedzę w oparciu o:
https://www.wwf.pl/aktualnosci/mokradla-chronia-nas-chronmy-wiec-mokradla
https://koss.ceo.org.pl/sites/koss.ceo.org.pl/files/robi_sie_coraz_gorecej_lekcja_8.pdf
https://globalna.ceo.org.pl/ , by nie dopuszczać do degradacji środowiska naturalnego, które jest naszym domem.
Opr. Dorota Łańcucka, KPCEN we Włocławku
