PORTAL INFORMACYJNY URZĘDU MARSZAŁKOWSKIEGO WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W TORUNIU

W ramach Projektu „Wsparcie opieki nad zabytkami Województwa Kujawsko-Pomorskiego w 2024 roku” w miesiącu wrześniu 2024 roku  prelekcje odbędą się:

• 1 września o godz.11.30 w kościele pod wezwaniem Opieki Matki Bożej w Osięcinach, nazwa zadania: „Remont elewacji kościoła p.w. Opieki Matki Bożej w Osięcinach – etap II”,
• 1 września o godz. 13:00 w kościele pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski we Włókach, nazwa zadania: „Prace konserwatorskie i restauratorskie we wnętrzu kościoła we Włókach – II etap”,
• 7 września o godz. 13:00 w kościele pod wezwaniem św. Mikołaja Biskupa w Grudziądzu, nazwa zadania: „Prace konserwatorskie i restauratorskie przy elewacji południowej bazyliki kolegiackiej p.w. św. Mikołaja Biskupa w Grudziądzu – etap II”,
• 8 września o godz. 11:00 w kościele pod wezwaniem św. Andrzeja Boboli w Sicienku, nazwa zadania: „Remont konserwatorski elewacji kościoła p.w. św. Andrzeja Boboli w Sicienku – etap VIII”,
• 8 września o godz. 11:45 w kościele pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w Górsku, nazwa zadania: „III etap prac konserwatorsko-restauratorskich przy prospekcie organowym z kościoła p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Górsku – lico ścianki tylnej i ścianek bocznych”,
• 8 września o godz. 13:00 w kościele pod wezwaniem Narodzenia NMP w Żernikach, nazwa zadania: „Prace konserwatorskie podłogi kościoła p.w. Narodzenia NMP w Żernikach”,
• 14 września o godz. 15.00 w kościele pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w Rogowie, nazwa zadania: „Prace konserwatorskie i restauratorskie elewacji szczytów (od strony dachów) kościoła p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Rogowie – etap I”,
• 29 września o godz. 19.00 w kościele pod wezwaniem św. Józefa Rzemieślnika w Bydgoszczy, nazwa zadania: „Bydgoszcz, kościół p.w. św. Józefa Rzemieślnika, 1906 r., prace remontowe przy polichromiach wielobarwnych na deskach sklepienia nawy głównej kościoła”.

 

W 2024 roku bierze udział w projekcie 189 Partnerów. Projekt skupia się na pokazaniu, iż nie tylko w dużych ośrodkach miejskich występują wartościowe dzieła sztuki. Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego znajduje się wiele unikatowych dzieł, nierozpoznawalnych przez społeczność lokalną, dlatego ważnym komponentem projektu jest prezentacja historii obiektów zabytkowych i ich twórców. Na przestrzeni lat postępująca degradacja obiektów zabytkowych spowodowała, iż  straciły one swoje walory estetyczne, a przez co stały się mało atrakcyjne dla turystów.

 

Neogotycki kościół w Osięcinach został wybudowany w latach 1845-1855 wraz z ogrodzeniem. Świątynia jest orientowana, murowana z cegły na cokole kamiennym. Prezbiterium kryte pozornym sklepieniem ostrołukowym, w nawie – dwuspadowym.

Najbardziej zniszczone są dolne partie ścian, czego przyczyną jest zawilgocenie. Występują uszkodzenia, rozwarstwienia, złuszczenia i spękania.

 

Kościół ewangelicki, obecnie rzymskokatolicki pw. Matki Bożej Królowej Polski we Włókach zachował czytelny układ przestrzenno-funkcjonalny. Wnętrze nawy otoczone jest emporami, które umożliwiały zwiększenie widoczności i słyszalności, a także pozwalały na pomieszczenie większej ilości osób. Wyposażenie kościołów w empory aż do XX wieku stało się regułą. Oprócz istotnych wartości funkcjonalnych obecność empor w szczególny sposób kształtuje wnętrze świątyni ewangelickiej, nadając mu niepowtarzalny charakter. Dzięki wprowadzeniu empor w świątyni we Włókach  uzyskano poziome rozczłonkowanie ścian, a ponadto dodatkową centralizację i koncentrację na osi głównej, ukierunkowując wzrok na ołtarz kazalnicowy w prezbiterium, będący połączoną formą ołtarza i ambony. Ołtarz ten dostępny był schodami w zakrystii, skomunikowanej z prezbiterium przejściem w ścianie wschodniej. Ten oryginalny układ komunikacyjny nadal jest czytelny, mimo iż schody w pomieszczeniu zakrystii się nie zachowały, a co za tym idzie drzwi prowadzące na ambonę ołtarzową utraciły swoją funkcję. Jednakże czytelność i częściowe zachowanie tego układu komunikacyjnego stanowi niewątpliwą wartość historyczną i naukową budowli ze względu na niewielką ilość takich rozwiązań zachowanych w świątyniach poewangelickich na tych terenach.

 

Kościół Farny w Grudziądzu jest budowlą gotycka, murowaną z cegły ceramicznej spojonej zaprawą mineralną. Ma formę trójnawowej, czteroprzęsłowej pseudobazyliki z pięciobocznie zamkniętym, jednoprzęsłowym prezbiterium. Od zachodu wznosi się wtopiona w korpus masywna wieża na rzucie kwadratu. Do wieży przylega smukła, wieloboczna przybudówka, zawierająca klatkę schodową. Elewacja kościoła (zachodnią i częścią elewacji południowej, przy których prace były prowadzone w ubiegłych latach) wysoki stopień zniszczenia spowodowany czynnikami zewnętrznymi i wewnętrznymi. Cały budynek wyspoinowano do głębokości 2 cm, zaprawą o spoiwie cementowym, która powoduje uszczelnienie powierzchni murów i przenosi obciążenie procesami fizycznymi na cegłę. Elewacje kościoła wystawiona są na działanie wilgotnego powietrza niesionego od strony Wisły oraz na silne wiatry. Zarówno cegła jak i spoina są w wielu miejscach osłabione. Pod zaprawą spoinującą tworzą się pustki. Cegła złuszcza się powierzchniowo na głębokości nawet jednego centymetra. Braki w wątku powodują przerwanie ciągłości powierzchni spływowych i niekontrolowane zaciekanie wody na elewację.

Kościół w Sicienku został zbudowany w 1887 roku jako świątynia ewangelicka, neogotycki, murowany z cegły. Jest kościołem jednonawowym z dużym chórem przy głównym wejściu do kościoła. Dwa ołtarze boczne, z lewej strony – ku czci patrona parafii św. Andrzeja Boboli; z prawej strony obraz Matki Bożej. Wejście do zakrystii i zakrystia z prawej strony prezbiterium.  Wejście od strony południowej przerobione jest na kruchtę boczną. Nad głównym wejściem do kościoła góruje 50 metrowa wieża kościoła. W wieży umieszczony jest dzwon pochodzący z 1873 roku. Przy kościele położona jest plebania.

Stan zachowania elewacji jest zły: widoczne są ubytki lica ceglanego i cegieł, wtórne spoiny, pęknięcia i uszkodzenia kształtek profilowych, zawilgocenie ścian.

 

XVII-wieczny prospekt organowy z kościoła w Górsku został zbudowany z dekoracyjnej ściany przedniej oraz trzech ścian szafy organowej. Frontowa jego część składa się z trzech zróżnicowanych wysokościowo wieży piszczałkowych. Strefa cokołowa jest w formie płaskiej ścianki z trzema półokrągłymi cokołami pod każdą z wież piszczałkowych, strefa druga płaska o konstrukcji architektonicznej z wieżami. Między nimi są dwa mniejsze pola w kształcie prostokąta z piszczałkami. Wszystkie kwatery dekorowane ażurowymi, akantowymi przesłonami.

 

Kościół p.w. Narodzenia NMP w Żernikach pochodzi z XV w. Wybudowany w stylu gotyckim, częściowo przekształcony w okresie baroku, murowany z cegły w układzie gotyckim z użyciem głazów narzutowych w strefie cokołowej.

Stan zachowania podłogi określa się jako zły. Znaczna część elementów nosi oznaki zniszczeń spowodowanych działaniem mikroorganizmów oraz niekorzystnych warunków klimatycznych. Podczas badań odkryto posadzkę ceglaną z pochodzącą z okresu baroku. Znajduje się ona pod podłogą drewnianą oraz warstwą wyrównawczą.

 

Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Rogowie z XV w. to kościół kamienny, szczyty ceglane, jednonawowy, z prosto zamkniętym prezbiterium. Prostokątny oskarpowany w narożach i na osiach ścian bocznych. Do północnej ściany prezbiterium przylega prostokąta zakrystia oraz przybudówka. Do południowego boku korpusu przylega kruchta boczna oskarpowana od strony południowej. Korpus nawowy kościoła niższe od niego prezbiterium oraz kruchta boczna kryte osobnymi dachami dwuspadowymi. Zakrystia przykryta dachem pulpitowym. Większość zabytków wyposażenia wnętrza pochodzi z okresu reformacji.

Należy podkreślić, że w kościele zachowały się oryginalne więźby dachowe, tak nad korpusem, jak i nad prezbiterium, które mogą ulec destrukcji w wyniku nieszczelności w obrębie pokrycia dachowego i murów szczytowych świątyni.

 

Zabytkowy kościół pw. Św. Józefa Rzemieślnika w Bydgoszczy został wybudowany w 1906 r. Wieloletnia, intensywna eksploatacja kościoła, przyczyniła się do znaczącego pogorszenia stanu technicznego obiektu. Pomimo wielu starań i prób kompleksowej renowacji zabytku, nie udało się przywrócić kościołowi dawnej świetności. Kościół zbudowany został w stylu eklektycznym, łączącym cechy neogotyckie i neoromańskie. Świątynia jest jednonawowa, z zamkniętym prosto prezbiterium skierowanym na południe. W narożu południowo-zachodnim znajduje się czworoboczna zakrystia. Od frontu dominuje masywna wieża z bocznymi aneksami, zwieńczona barokizującą sygnaturką. Korpus, wieża i aneksy nakryte są dachami dwuspadowymi. Trójkątne szczyty aneksów i wieży dekorowane są tynkowanymi płycinami. O neogotyckim stylu budowli świadczą przede wszystkim oskarpowanie bryły, krzyżowo-żebrowe sklepienie prezbiterium, okna z maswerkami oraz wimperga wieńcząca główny portal. Poprzez naprawę dachu wyeliminowane zawilgocenie – jeden z elementów przyczyniających się do niszczenia polichromii stropu. Naprawa dachu umożliwia podjęcie działań konserwatorskich przy stropie.