Aby czas nie zatarł pamięci
W obecności naczelnego rabina Polski Michaela Schudricha, prymasa Polski arcybiskupa Wojciecha Polaka, marszałka Piotra Całbeckiego i przewodniczącej sejmiku województwa Elżbiety Piniewskiej otwarto w czwartek (9 marca) w Inowrocławiu lapidarium i muzeum poświęcone żydowskiej społeczności miasta i powiatu.
– Jedną z najważniejszych wartości, które stanowią o naszym człowieczeństwie, jest stosunek do zmarłych. Jest to niezależne od narodowości i wyznania. Już Antygona z tragedii Sofoklesa za swój obowiązek uważała pochowanie brata Polinejkesa. Dlatego dzisiejsza uroczystość jest tak podniosła, dlatego wzruszenie ściska nas za gardło, dlatego towarzyszy nam myśl o „ludzkich rzeczy mijaniu”. Rozbite macewy, zebrane z różnych miejsc, to jak pęknięte życiorysy ludzi, którzy odzyskują swoją podmiotowość. Każdy symbol pojawiający się na macewie to historia życia konkretnego człowieka oraz podkreślenie roli, jaką odegrał w społeczności. Lapidarium niech będzie miejscem refleksji o wielokulturowości jako elemencie budującym nasze człowieczeństwo – podkreśliła w swoim wystąpieniu przewodnicząca sejmiku Elżbieta Piniewska.
– Kamienie, które tworzą to lapidarium, wróciły na swoje miejsce skąd zostały wydarte. To miejsce uświęcone i święte. Nasi przodkowie wspólnie budowali ten dom, dom, który znaleźli tu prześladowani w innych częściach Europy Żydzi. Pamiętając o ogromnej tragedii Holokaustu, który wyrósł na gruncie antysemityzmu, nie zapomnijmy, że historia lubi się powtarzać. Niech więc to miejsce jest przestrogą dla tych wszystkich, którzy próbują budować świat na nieprawdzie, nienawiści i podziale. Niech dobry Bóg sprawi, abyśmy mogli żyć w pokoju, tak upragnionym i opłaconym tak straszną ceną przez naród żydowski, naród polski, przez naszą wspólną Ojczyznę – mówił marszałek Piotr Całbecki.
W Inowrocławiu w czasie II wojny światowej zniszczone zostały dwa żydowskie cmentarze, które funkcjonowały tu od czasów średniowiecza. Płytami nagrobnymi wybrukowano m.in. inowrocławskie ulice. Lapidarium, utworzone z inicjatywy starosty powiatu inowrocławskiego Wiesławy Pawłowskiej, dzięki wsparciu samorządu województwa kujawsko-pomorskiego, znajduje się na terenie dawnego cmentarza żydowskiego przy ul. Karola Libelta. Dzisiejszej uroczystości towarzyszyło otwarcie wystawy „Zostały tylko kamienie… Żydzi w powiecie inowrocławskim” w muzeum im. Jana Kasprowicza. W ramach ekspozycji można zobaczyć między innymi Torę, unikalne srebra synagogalne, archiwalne fotografie żydowskich cmentarzy i synagog. Wystawa czynna będzie do 19 kwietnia.
Beata Krzemińska
rzecznik prasowa Urzędu Marszałkowskiego
9 marca 2023 r.
Ostatnia aktualizacja: 13 marca 2023 r.
