PORTAL INFORMACYJNY URZĘDU MARSZAŁKOWSKIEGO WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W TORUNIU

W ramach Projektu „Wsparcie opieki nad zabytkami Województwa Kujawsko-Pomorskiego w 2024 roku” w miesiącu sierpniu 2024 roku  prelekcje odbędą się:

• 11 sierpnia o godz.12.15 w kościele pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela w Grucznie, nazwa zadania: „Renowacja i konserwacja elewacji kościoła parafialnego w Grucznie”,
• 15 sierpnia o godz. 10.45 w kościele pod wezwaniem p.w. śś. Apostołów Piotra i Pawła w Wylatowie, nazwa zadania: „Wylatowo, drewniany kościół p.w. śś. Apostołów Piotra i Pawła, XVIII w., konserwacja wewnętrznych ścian prezbiterium – etap III część II”,
• 16 sierpnia o godz. 17.40 w kościele pod wezwaniem p.w. św. Jana Chrzciciela w Pluskowęsach, nazwa zadania: „Prace konserwatorskie i restauratorskie przy elewacji północnej kościoła parafialnego p.w. św. Jana Chrzciciela w Pluskowęsach – etap II”,
• 18 sierpnia o godz. 10.00 w kościele pod wezwaniem p.w. Wniebowzięcia NMP w Wielkich Łunawach, nazwa zadania: „Remont dachów kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP w Wielkich Łunawach”,
• 22 sierpnia o godz. 18.00 w kościele pod wezwaniem w. św. Wawrzyńca w Dobrzejewicach, nazwa zadania: „Prace konserwatorskie przy zabytkowym ogrodzeniu (od strony wschodniej) kościoła p.w. św. Wawrzyńca w Dobrzejewicach”,
• 25 sierpnia o godz. 11.45 w kościele pod wezwaniem p.w. św. Wawrzyńca Diakona i Męczennika w Czewujewie, nazwa zadania: „Prace konserwatorsko – restauratorskie kolebki drewnianej i sufitów, kościoła p.w. św. Wawrzyńca Diakona i Męczennika w Czewujewie”.

W 2024 roku bierze udział w projekcie 189 Partnerów. Projekt skupia się na pokazaniu, iż nie tylko w dużych ośrodkach miejskich występują wartościowe dzieła sztuki. Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego znajduje się wiele unikatowych dzieł, nierozpoznawalnych przez społeczność lokalną, dlatego ważnym komponentem projektu jest prezentacja historii obiektów zabytkowych i ich twórców. Na przestrzeni lat postępująca degradacja obiektów zabytkowych spowodowała, iż  straciły one swoje walory estetyczne, a przez co stały się mało atrakcyjne dla turystów.

W zadaniu p.n.: „Wylatowo, drewniany kościół p.w. śś. Apostołów Piotra i Pawła, XVIII w., konserwacja wewnętrznych ścian prezbiterium – etap III część II” poddano konserwacji drewniany kościół wzniesiony w 1761 roku. Trójnawowa świątynia posiada dwie wieże. Ściany kościoła na planie krzyża łacińskiego wzniesiona w konstrukcji wieńcowej. Wieże wzniesiono w konstrukcji słupowo-ramowej. Obiekt zachowany w niezmienionej formie. Rozmiary świątyni i zastosowane rozwiązania, wykazują, że było to szczytowe osiągnięcie wielowiekowego rozwoju sztuki ciesielskiej, wypartej przez budownictwo murowane. Drewniane ściany są wyraźnie zakurzone i zabrudzone. Widoczne są nawarstwienia farb olejnych. a także ubytki drewna w belkach ścian i filarów.

Kolejne zadanie realizowane w ramach naszego projektu „Renowacja i konserwacja elewacji kościoła parafialnego w Grucznie” dotyczy neogotyckiego kościoła wybudowanego pod koniec XVIII w. w miejscu wcześniejszych założeń. Jest to budowla orientowana, murowana z cegły w wątku krzyżowym, na podmurówce z ciosów granitowych. Bryła obiektu jest zróżnicowana, z wyraźną dominantą w postaci wieży od strony zachodniej. Elewacje są bogato artykułowane, a oryginalny sposób wykończenia powierzchni murów w obrębie spoin (wybarwienie zaprawy spoinującej na czerwono, oraz precyzyjne opracowanie kształtu spoin w wężyk) świadczą o wysokiej klasie artystycznej i warsztatowej założenia architektonicznego. Obecny stan zachowania elewacji jest bardzo zły. W ostatnich latach proces degradacji elewacji uległ znaczącemu przyspieszeniu. Stopień oraz charakter zniszczeń jednoznacznie wskazują na rozpoczęcie procesu całkowitej dezintegracji całych fragmentów muru.

Parafia rzymskokatolicka w Pluskowęsach realizuje zadanie p.n.: „Prace konserwatorskie i restauratorskie przy elewacji północnej kościoła parafialnego p.w. św. Jana Chrzciciela w Pluskowęsach – etap II”. Kościół gotycki, orientowany został wzniesiony na 2-uskokowym cokole, z cegły, w wątku wendyjskim w części prezbiterialnej i gotyckim w części zachodniej i w wieży. Stan zachowania murów wieży jest zły z licznymi ubytkami wypraw tynkarskich blend i ubytkami ceramiki i spoin muru. Estetykę mocno zakłócają naprawy prowadzone w sposób prowizoryczny z niewłaściwych, często przypadkowych materiałów (cementowych). Powierzchnie wątku ceglanego i kamiennego z oznakami dużego zużycia. Powierzchnia muru pokryta jest na rozległym obszarze intensywnymi zabrudzeniami oraz nawarstwienia mikro biologicznymi, Występują na niej glony, mchy i porosty (obserwuje się szczególnie silny rozrost porostów srebrnoszarych). Lokalnie, głównie w przyziemiu na powierzchni muru widoczne są wysolenia.

Kościół w Wielkich Łunawach został wybudowany w 1882 roku jako świątynia protestancka. Od 1945 roku w rękach kościoła Katolickiego. Kościół jednonawowy na rzucie wydłużonego prostokąta z wyodrębnionym, trójbocznie zamkniętym prezbiterium i niewielką zakrystią na osi wzdłużnej. Od zachodu do korpusu przylega wieża w stylu neoromańskim, flankowana dwoma pomieszczeniami dostępnymi z zewnątrz. Bryłę świątyni tworzą : oszkarpowany korpus z sygnaturką oraz strzelista wieża o murowanej iglicy. Dwuspadowy dach korpusu i trójspadowy dach prezbiterium kryte dachówką ceramiczną, dach zakrystii kryty blachą.

Stan zachowania dachu jest zły. Materiał, z którego wykonano pokrycie jest mocno osłabiony, dachówka uległa zlasowaniu i przemieszczeniu.

Stan zachowania ogrodzenia przy zabytkowym ogrodzeniu (od strony wschodniej) kościoła p.w. św. Wawrzyńca w Dobrzejewicach jest bardzo zły i wymaga pilnej interwencji konserwatorskiej. Wydaje się, że kompozycja ogrodzenia zachowała się w stanie zbliżonym do pierwotnego. Większość elementów jest oryginalnych. Obwód całkowity ogrodzenia wynosi ok. 162 m. Na środku zachodniej części ogrodzenia znajdują się wrota z dwiema furtkami po bokach, Ponadto na teren przykościelny prowadzą dwie furtki szerokości około 1 m. Do bramy prowadzą schody flankowane cokołem będącym przedłużeniem cokołu ogrodzenia.

Ogrodzenie składa się z cokołu z kamienia polnego oraz 60 metalowych przęseł, Oddzielonych od siebie również metalowymi słupkami. Oprócz tego przy schodach u jego podstawy i przy podeście znajdują się wymurowane z kamienia polnego słupki o przekroju kwadratowym nieco wyższe niż cokół. Ogrodzenie otacza kościół murowany, z lat 1891 – 1893, założony na rzucie prostokąta z wydłużonym. Kościół p.w. św. Wawrzyńca w Dobrzejewicach jest materialnym świadectwem ciągłości kulturowej i duchowej parafii, której historia sięga średniowiecza (pierwsze wzmianki w dokumencie z 1358 r.).

Obecny kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca Diakona i Męczennika w Czewujewie jest dawną kaplicą ewangelicko-unijną wybudowaną w 1899 roku i poświęconą w tymże roku. Dawna kaplica ewangelicko-unijna w Czewujewie reprezentuje typ skromnej świątyni ewangelickiej (prosta bryła, skromny detal architektoniczny ceglanych ścian, wysoka sygnaturka w kalenicy dachu, ozdobne detale w konstrukcji dachowej, opierzeń blacharskich i pokrycia dachowego). Świątynia posiada wartość dobrego rzemiosła budowlanego z zachowaniem autentycznej substancji zabytkowej i historycznym pokryciem dachowym.

W 2022 roku przeprowadzono remont dachu wraz z wymianą zdegradowanych elementów konstrukcji. W zachowanych drewnianych elementach sufitu i kolebki występują aktywne żerowiska owadów. Deski, na których są położone tynki, z uwagi na nieszczelny dach (do 2022 roku) są obecnie zgrzybiałe i silnie osłabione. Stan ten grozi od spojeniem części lub całego sufitu.