Medal dla bydgoskiego poety i satyryka
Poeta i satyryk Zdzisław Pruss od kilkudziesięciu lat należy do najbardziej twórczych osób bydgoskiego życia kulturalnego. Jest też jedną z najbardziej rozpoznawalnych i wyrazistych postaci grodu nad Brdą. Z okazji przypadającego w tym roku jubileuszu 60-lecia pracy twórczej, który zbiegł się też z jubileuszem 80. urodzin pisarza został uhonorował marszałkowskim Medalem Unitas Durat Palatinatus Cuiaviano-Pomeraniensis za całokształt wieloletniego dorobku poetyckiego, dziennikarskiego oraz satyrycznego.
We wtorek (13 grudnia) medal wręczył jubilatowi podczas podsumowania roku bydgoskiego środowiska literackiego w Kujawsko-Pomorskim Centrum Kultury w Bydgoszczy wicemarszałek Zbigniew Ostrowski.
Zdzisław Pruss, jeszcze podczas studiów polonistycznych na UMK w Toruniu w latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia, zaczął publikować wiersze i drobne formy satyryczne. Również od czasów studenckich prowadził ożywioną działalność estradową jako twórca kabaretów literackich (O-Wady, Eksces Wieczorny, Piąte Koło). Był w nich zarówno autorem tekstów, wykonawcą, jak i konferansjerem.
Począwszy od 1996 roku był też przez wiele lat autorem dorocznych Bydgoskich Szopek w Kawiarni Artystycznej Węgliszek. Być może dlatego przez całe swe twórcze życie (a w 2022 roku upłynęło 60 lat od jego debiutu) kojarzony był z poezją lekką, łatwą choć finezyjną.
Na swój podwójny jubileusz twórca opublikował tomik poetycki, zatytułowany „Wspólny mianownik”. Właśnie do tytułu tego tomiku nawiązał wicemarszałek Zbigniew Ostrowski wręczając jubilatowi marszałkowski medal – Określenie wspólny mianownik nabiera różnych znaczeń w zależności od kontekstu, w którym go używamy. Gdy ktoś sprowadza wszystko do wspólnego mianownika, poczytujemy to za zarzut. Gdy szukamy wspólnego mianownika, by w dyskusji wypracować wspólne stanowisko, to uznajemy to za konstruktywne działanie. Nasz jubilat jest natomiast, jak zauważył jeden z krytyków, orędownikiem ludzkiego współ-czucia, współ-odczuwania ze wszystkimi, którzy czują się odrzuceni, poranieni, pokrzywdzeni i nie-piękni. Jego współ-odczuwanie i współ-czucie nie ma jednak nic wspólnego z czułostkowością i sentymentalizmem. Przeciwnie, kpi on i żartuje, jakby chcąc tym szyderstwem rozbroić tragizm swoich poetyckich obserwacji. Żywiąc być może nadzieję, że co nas czytelników – a jednocześnie współ-uczestników tych obserwacji – nie zabije, to nas wzmocni. I przy okazji trochę uwrażliwi. Oby miał rację” – zakończył wystąpienie wicemarszałek.
Na twórczość poetycką Zdzisława Prusa składają się następujące tomiki:
- Uroczystość rodzinna (1973)
- Najlepiej koniowi, kiedy nogę złamie (1974)
- Ze słuchu (1982)
- Sielanki i nekrologi (1983)
- Adresat nieznany (1993)
- Oddział. Wysypisko (1996)
- Pogrzeb starej marynarki (1999)
- Wszystko składa się z…(Nagroda Literacka Strzała Łuczniczki na Bydgoskiej Książce Roku 2004)
- Szukanie indyków (2006)
- Z ręką na sercu (2007)
- Szczygieł z New Jersey (2008)
- Tylko tyle– wybór wierszy (2008)
- Przedostatnia sylaba (2011)
- Rozkład jazdy (2012)
- Wspólny mianownik (2022).
Ponadto następujące tomy zawierające wiersze satyryczne, humoreski i skecze:
- Wyspy Olaboga (1989)
- Żarty na stronę (1998).
A także tomy wspomnieniowe:
- Z albumu komedianta (1993)
- Abecadło, co w Brdę wpadło (1995)
- Głowy i główki (2001)
- Szopki bydgoskie (2006).
Z inicjatywy Zdzisława Prussa, pod jego redakcją i we współautorstwie powstały następujące pozycje leksykonowe:
- Bydgoski Leksykon Teatralny (2000)
- Bydgoski Leksykon Operowy (2002)
- Bydgoski Leksykon Muzyczny (2004)
- Bydgoski Leksykon Literacki (2015)
- Bydgoski Leksykon Plastyczny (2018).
Za swoje zasługi dla rozwoju czytelnictwa Zdzisław Pruss odznaczony został także Złotym Krzyżem Zasługi oraz Medalem Kazimierza Wielkiego.
Kancelaria Marszałka
14 grudnia 2022 r.
