Biografia Władysława Raczkiewicza
Władysław Raczkiewicz urodził się 28 stycznia 1885 w Kutaisi (Gruzja), gdzie jego rodzice znaleźli się w wyniku represji carskich.
Jego ojciec Józef był sędzią, matka Ludwika pochodziła z Łukaszewiczów. Ukończył gimnazjum w Twerze, a następnie studiował prawo i matematykę w Petersburgu. By uniknąć szykan za działalność w nielegalnej Organizacji Młodzieży Narodowej i Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, jak wielu młodych rodaków, przeniósł się do Dorpatu. Tu, w 1911 r. ukończył miejscowy uniwersytet.
Przed I wojną światową pracował jako adwokat w Mińsku. Zmobilizowany w 1914 r. służył w armii rosyjskiej. Po wybuchu rewolucji lutowej (1917 r.) organizował jednostki polskie w Rosji. Był członkiem Polskiego Wojskowego Komitetu Wykonawczego oraz Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego. Rok później prezesem Rady Naczelnej Polskiej Siły Zbrojnej z siedzibą w Kijowie, a następnie kierownikiem Wydziału Wojskowego powstałego w Warszawie Komitetu Obrony Kresów Wschodnich. W 1918 r. bronił Mińska przed bolszewikami, w 1920 r. dowodził ochotniczym oddziałem walczącym o Wilno.
W okresie czerwiec-listopad 1921 r. był ministrem spraw wewnętrznych w rządzie Wincentego Witosa. Następnie, do sierpnia 1924 r. był wojewody nowogrodzkim. Od czerwca 1925 r. do maja 1926 roku, ponownie, sprawował funkcję ministra spraw wewnętrznych. Po przewrocie majowym, od maja 1926 r. do grudnia 1930 roku, był wojewodą wileńskim. W listopadzie 1930 r. został wybrany, z listy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, senatorem. W grudniu 1930 roku został marszałkiem Senatu. Od października 1935 r. do czerwca 1936 r. ponownie zasiadał w rządzie, jako minister spraw wewnętrznych.
Od lipca 1936 r., do czasu emigracji, był wojewodą pomorskim. Jedną z najważniejszych inicjatyw Raczkiewicza jako wojewody pomorskiego było dążenie do zmiany granic administracyjnych województwa, co udało się wcielić w życie 1 kwietnia 1938 r. W granicach województwa znalazły się wówczas powiaty: lipnowski, nieszawski, rypiński, włocławski, bydgoski, inowrocławski, szubiński i wyrzyski. Reforma administracyjna państwa z 1938 r. wiązała się z realizacją idei „Wielkiego Pomorza”, służącej przełamywaniu barier związanymi z granicami zaborów i obaleniu stereotypów oraz różnic mentalnościowych pomiędzy wspólnotami etnograficznymi i regionami historycznymi.
W latach 1937-1938 zabiegał o budowę Muzeum Ziemi Pomorskiej – instytucji planowanej jako czołowa placówka muzealna na Pomorzu. Zdołano nawet wybudować gmach muzeum – obecnie stanowiący siedzibę Wydziału Matematyki i Informatyki UMK przy ul. Fryderyka Chopina w Toruniu.
Od 1934 r. pełnił obowiązki prezesa Światowego Związku Polaków z Zagranicy. W okresie międzywojennym zasiadał też w składzie Kapituły Orderu Odrodzenia Polski.
12 września 1939 rząd powierzył mu misję zorganizowania w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej pomocy tamtejszej Polonii dla ludności okupowanego kraju. 17 września 1939 r. przekroczył granicę rumuńską w Kutach. 27 września znalazł się w Paryżu.
Tam, 30 września, na podstawie artykułu 13 i 24 Konstytucji kwietniowej z 1935 r., został mianowany następcą, internowanego w Rumunii, prezydenta Ignacego Mościckiego. Na początku pełnienia tego urzędu zrezygnował z części uprawnień prezydenckich na rzecz premiera rządu, Władysława Sikorskiego (tzw. umowa paryska).
Na początku grudnia 1939 r., wraz z całym rządem, przeniósł się do Angers. Następnie, w czerwcu 1940 r., tuż przed kapitulacją Francji, na pokładzie krążownika Royal Navy, wraz z rządem, udał się do Wielkiej Brytanii. 18 grudnia 1942 roku, po przybyciu z kraju kuriera – Jana Karskiego, napisał dramatyczny list do papieża Piusa XII, prosząc go by wziął w obronę mordowanych Polaków i Żydów.
Zmarł 6 czerwca 1947 roku w Ruthin w Walii, na białaczkę. Początki choroby rozpoznano u niego już w 1939 r. Pochowany został na Cmentarzu Lotników Polskich w Newark w Wielkiej Brytanii.
W związku z przypadającą w 2017 roku 70. rocznicą śmierci tego wybitnego polityka, patrioty, państwowca, 4 listopada 2016 r. Senat Rzeczypospolitej Polskiej podjął uchwałę o ustanowieniu 2017 roku Rokiem Władysława Raczkiewicza. Wcześniej, 20 czerwca 2016 r. stanowisko w sprawie ustanowienia, w naszym regionie, Roku Władysława Raczkiewicza przyjął Sejmik Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
