Jerzy Skolimowski
Jerzy Skolimowski (ur. 5 maja 1938 r. w Łodzi) – polski reżyser, scenarzysta, aktor, malarz i poeta. Jeden z najbardziej oryginalnych twórców polskiego i europejskiego kina, czołowy przedstawiciel tzw. trzeciej fali polskiego kina (Polskiej Nowej Fali). Uznawany za jednego z najważniejszych polskich reżyserów XX i XXI wieku.
Laureat Nagrody Filmowej Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego im. Poli Negri, nagrody za całokształt twórczości Festiwalu CAMERIMAGE oraz laureat Złotego Anioła TOFIFEST za niepokorność twórczą.
W swoich filmach często porusza temat wolności jednostki, alienacji i konfliktu między człowiekiem a światem nowoczesnym.
Ukończył etnografię na Uniwersytecie Warszawskim (1959) oraz reżyserię w łódzkiej Szkole Filmowej (1963). W 1960 r. wraz z Jerzym Andrzejewskim napisał scenariusz do filmu „Niewinni czarodzieje” (1961) w reż. Andrzeja Wajdy, a w 1962 współpracował z Romanem Polańskim przy scenariuszu „Noża w wodzie” (1962). Jego debiutem reżyserskim był Rysopis (1964) – film będący początkiem cyklu o alter ego reżysera, Andrzeju Leszczycu, kontynuowany w Walkowerze (1965), Barierze (1966) i Rękach do góry (1967).
W latach 70. i 80. tworzył głównie za granicą, m.in. w Wielkiej Brytanii, Francji i USA. Do jego najgłośniejszych filmów z tego okresu należą Deep End (1970), Król, dama, walet (1972), Na samym dnie (1978) – nagrodzony Złotą Palmą w Cannes za scenariusz – oraz Fucha (1982), uznawana za jedno z najważniejszych dzieł emigracyjnych o stanie wojennym.
W latach dziewięćdziesiątych na kilkanaście lat zrezygnował z reżyserii na rzecz malarstwa, ale powrócił do zawodu w 2008 r. polskim filmem „Cztery noce z Anną”. Spory sukces odniósł kolejny film Skolimowskiego, nakręcony w międzynarodowej koprodukcji, „Essential Killing” (2010), nagrodzony w Wenecji dwoma statuetkami, w tym Nagrodą Jury. W 2015 r. nakręcił w Polsce film „11 minut”, ze wsparciem Samorządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Wielkim sukcesem okazał się IO (2022), który zdobył Nagrodę Jury w Cannes i był nominowany do Oscara dla najlepszego filmu międzynarodowego.
Jerzy Skolimowski udzielał się również jako aktor. Pierwsza była rola boksera w „Niewinnych czarodziejach”. Pierwszoplanowe role zagrał we własnych filmach: „Rysopis”, „Walkower” i „Ręce do góry”. Zagrał także wiele drugo- i trzecioplanowych we własnych filmach, jak i innych reżyserów.
Jerzy Skolimowski jest także cenionym malarzem – jego obrazy były wystawiane w galeriach w Polsce i za granicą. Brał udział m.in. w Biennale w Wenecji. Pierwsza profesjonalna wystawa jego twórczości została otwarta w 1998 r. w Los Angeles. W Polsce pierwszy raz obrazy Skolimowskiego zostały wystawione w 2002 r. w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.