Festiwal Biała Lokomotywa: strofy w deszczu i słońcu.

24.Ogólnopolskie Spotkania Poetów Łazieńcu w powiecie aleksandrowskim powoli stają się wspomnieniem. Ciągle, o czym piszą ich uczestnicy, są źródłem siły i energii.

Spotkania Poetyckie Biała Lokomotywa, Służewo 2025.

Tym razem trwały trzy dni (5-7 września), zmierzyły się z deszczem rzęsistym i ulewą. Przywiodły do Łazieńca, oprócz wielu stałych bywalców, także nowych miłośników poezji. Potwierdziły, że miejsca inspirujące twórczość Stachury nadal mogą być źródłem inspiracji. Sprzyjają dzieleniu się, w warunkach kameralnych, słowem, pieśnią, przyjaźnią.

Dzień pierwszy

Jest już Rafał Gawin, przyjechał z Łodzi, właśnie rozkłada w Wagonie Księgarskim wydawnictwa Łódzkiego Domu Literatury i innych zaprzyjaźnionych oficyn wydawniczych. Schodzą się powoli inni poeci i miłośnicy literatury. Współpracujące z organizatorami Refleksy Literackie tworzą stoisko Biura Organizacyjnego festiwalu. Można tu dostać festiwalowe plakaty, oryginalne festiwalowe zakładki, utworzone w technice cyjanotypii przez Aleksandrę Gardysiak, książki naszych gości. Trwa miły gwar i zgiełk powitań. Działa Wagon Restauracyjny, do którego smakołyki dostarcza KGW Odolinka. I nagle, zawsze tak się dzieje, okazuje się, że sala świetlicy jest pełna, że można zaczynać.

Na ścianach wiszą obrazy Jerzego Stachury z cyklu „Kujawy”. Intrygują fakturą i kolorami. Będą nam towarzyszyć przez wszystkie festiwalowe dni.

Zaczynamy filmem „Wolny ptak jest najwierniejszym stworzeniem tego świata” (wynikłym z ducha „Się” Edwarda Stachury, zrealizowanym przez Refleksy Literackie) i Koncertem na Dobry Początek. Zabrzmią fragmenty poematów Edwarda Stachury, piosenki Leonarda Cohena i do tekstów Hanny Lewandowskiej, która uzupełni je swoją narracją i wierszami. Wyśpiewa wszystkie te strofy, wracający na festiwal po latach, kompozytor i pieśniarz Piotr Selim.

W Wagonie Europejskim Enormi Stationis, filolog klasyczny, tłumacz z języka rumuńskiego i poeta, prezentuje przedpremierowo gęstą, głęboką, wymagającą uważnego odbioru, poezję Nory Iugi, rumuńskiej poetki i dysydentki. Poetka wraz z tłumaczem znalazła się w finale Nagrody Poetyckiej Miasta Gdańska – Europejski Poeta Wolności. A my staniemy się szczęściarzami, mogąc posłuchać jej znakomitych wierszy, zanim zostaną wydane po raz pierwszy po polsku!

W drugiej części Koncertu na Dobry Początek – Jerzy i Krzysztof Stachurowie w piosenkach autorskich Jerzego Stachury – „Kup sobie wiersz”. Piękne teksty, wspaniała współpraca ojca i syna, uzupełnianie się, uważność i czułość.

„Inne dźwięki” – to nowy cykl na scenie festiwalowej. Wynika z umiłowania muzyki w szerokim sensie, uwielbienia dla progresywnych brzmień, podziwu dla improwizacji i współdziałania wykonawców. A wszystkie te cechy ma brawurowy koncert tria „Attack of the Mugatu”, gdzie wykształceni i biegli instrumentaliści – gitarzysta (Łukasz), wiolonczelista (Jakub) i gitarzysta basowy (Ernest) – pokazują jak niesamowite dźwięki można wydobyć z instrumentów i jak żywiołowa może być muzyka współczesna.

Po takim koncercie, pierwszy, udany dzień festiwalu, może zakończyć tylko dobry slam. I taki właśnie jest! Bierze w nim udział 20 poetów. Prowadzą go Justyna Kłosińska i Ada Żurawska. Do finału wchodzą trzy poetki: Anna Błasiak, Alicja Dydyna i Anna K. Abramowicz. Głosami publiczności wygrywa Anna K. Abramowicz. I wygrywa to, co jest wartością slamu – poezja i improwizacja.

Dzień drugi

Spotkanie z cyklu „Ławka pod Orzechem”: Małgorzata Kozłowska-Doczyk opowiada o poezji płynącej w żyłach Irlandii i przedstawia swoje wiersze liryczne i wiersze-manifesty, a Strofy dla Steda, wobec eskalacji ulewy, chronią się i wybrzmiewają w świetlicy. I każdy, jak zwykle, ma tu szansę, by przeczytać jeden wiersz. Ta różnorodność form prezentowania poezji bardzo się podoba Jerzemu Jarniewiczowi, gościowi specjalnemu festiwalu.

Drugi dzień to głównie czas wypełniony intensywnie spotkaniami autorskimi. Ich różnorodność gwarantuje dobór poetów i prowadzących. Jerzy Jarniewicz jest usatysfakcjonowany pobytem na BL i przebiegiem spotkania autorskiego, także Anna Błasiak i Łucja Dudzińska, a i Rafał Gawin, i Anna Dwojnych. I Beata Poczwardowska też. Satysfakcji nie ukrywają także prowadzący: Ada Żurawska, Justyna Kłosińska, Daria Danuta Lisiecka i Paweł Jasiński oraz Anna Stanek.

Wagon teatralny: tym razem bez spektaklu, a z książką o teatrze. „Teatr to dziwny, teatr jedyny. Opowieść o Teatrze KRAM’86 na głosy kilku aktorów i paru fanów”. Na scenie autorzy książki, Adam Radosz i Krzysztof Trzałkowski. Na widowni poruszenie archiwalnym fragmentem spektaklu w duchu w duchu Kantorowskim.

Koncert Tomka Wachnowskiego czaruje kulturą sceniczną, przekazem zawartym w dobrych tekstach Adama Gwary, sposobem kontaktowania się wykonawcy z publicznością.

Performans słowno-muzyczny Darka Marcinka „Wniebowstąpienie saren” przynosi wyciszenie, ma charakter medytacyjny, słowo i muzyka płyną, stapiając się w jedność.

Tomek Krzemiński, dając nam „Słowo i muzykę na drogę”, przypomina kilka prawd życiowych wyrażonych w prostych słowach, prawdziwych i szczerych. Śpiewa, akompaniując sobie na kontrabasie.

Dzień trzeci

Służewo, wczesne przedpołudnie, siedziba GOK-u – tu zaczynamy trzeci dzień festiwalu od otwarcia wystawy prac Jerzego Stachury „Co z morza, co z lądu”.

„Kawa u Marii Wodzińskiej” smakuje wybornie. W pozostałościach po dawnym parku Wodzińskich opowiadamy o Marii, Chopinie, Służewie i Paryżu, Genewie, Berlinie i Kłóbce.

24. Ogólnopolskie Spotkania Poetów Biała Lokomotywa pod patronatem honorowym marszałka województwa kujawsko-pomorskiego Piotra Całbeckiego; organizatorzy: Gminny Ośrodek Kultury w Służewie, gmina Aleksandrów Kujawski, Daria Danuta Lisiecka; współpraca: Refleksy Literackie.

Daria Lisiecka

1 października 2025 r.