PORTAL INFORMACYJNY URZĘDU MARSZAŁKOWSKIEGO WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W TORUNIU

Do 15 listopada 2024 roku nasi beneficjenci zobowiązani byli do przedłożenia rozliczeń swoich zadań objętych dotacjami w ramach Projektu „Wsparcie opieki nad zabytkami Województwa Kujawsko-Pomorskiego w 2024 roku”. W dalszym ciągu jednak kontynuowane będą prelekcje na temat zabytków i wykonanych prac. W drugiej połowie listopada br. kolejne parafie zapraszają na spotkania z zabytkami:

 

• 22 listopada o godz.10:30 w kościele pod wezwaniem p.w. Wniebowzięcia NMP w Radziejowie, nazwa zadania: „Barokowy ołtarz boczny z kaplicy południowej z XVI-wiecznym krucyfiksem z kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP w Radziejowie – etap III”,
• 22 listopada o godz. 9:00 w kościele pod wezwaniem  św. Jakuba Apostoła w Toruniu, nazwa zadania: „Konserwacja zabytkowych elementów wyposażenia kościoła p.w. św. Jakuba Apostoła w Toruniu – obrazy i rzeźba – etap II”,
• 22 listopada o godz. 12:30 w kościele pod wezwaniem  śś. Marcina i Mikołaja w Bydgoszczy, nazwa zadania: „Konserwacja ołtarza bocznego p.w. św. Józefa w Katedrze Bydgoskiej – drugi etap prac”,
• 24 listopada o godz. 9:00 w kościele pod wezwaniem   św. Mikołaja Biskupa w Chełmży, nazwa zadania: „Konserwacja ołtarza bocznego p.w. Matki Boskiej z Konkatedry p.w. Świętej Trójcy w Chełmży”,
• 24 listopada o godz. 10:00 w kościele pod wezwaniem Świętej Trójcy w Rypinie, nazwa zadania: „Konserwacja malarstwa ściennego wnętrza kościoła p.w. Świętej Trójcy w Rypinie”,
• 24 listopada o godz. 12:00 w kościele pod wezwaniem  św. Dominika w Chodczu, nazwa zadania: „Remont konserwatorski zabytkowego kolumbarium (1733 r.) w Chodczu”,
• 24 listopada o godz. 12:00 w kościele pod wezwaniem św. Sebastiana w Rywałdzie Królewskim, nazwa zadania: „Prace konserwatorskie przy rzeźbie Chrystus Frasobliwy z kościoła p.w. św. Sebastiana w Rywałdzie Królewskim”,
• 24 listopada o godz. 13:15 w kościele pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego w Bydgoszczy, nazwa zadania: „Konserwacja polichromii stropu w kościele p.w. Miłosierdzia Bożego w Bydgoszczy – kontynuacja prac – etap 2024”,

• 29 listopada o godz. 18:30 w kościele pod wezwaniem św. Małgorzaty i Podwyższenia Krzyża Świętego w Bzowie, nazwa zadania: „Prace konserwatorskie i restauratorskie przy balustradzie chóru – II Etap (po prawej stronie prospektu organowego) z kościoła parafialnego p.w. św. Małgorzaty w Bzowie”.

 

Projekt realizowany jest w trybie partnerstwa na podstawie art. 39 ustawy z dnia 28 kwietnia 2022 r. o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027. Wzięło w nim udział 137 partnerów.

Niniejszy projekt stanowi kontynuację działań samorządu województwa prowadzonych w latach poprzednich.

 

Barokowy ołtarz boczny z kaplicy południowej z XVI-wiecznym krucyfiksem z kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP w Radziejowie składa się z części architektonicznej, dwóch barokowych rzeźb  Matki Boskiej i św. Jana Ewangelisty oraz XVI-wiecznego krucyfiksu. Ołtarz uległ znacznym zniszczeniom, oryginalną polichromię pokryto kilkoma warstwami olejnych przemalowań, pod którymi zachowało się pierwotne opracowanie malarskie. Rzeźby są całkowicie przemalowane olejną farbą, zarówno w partii karnacji, jak i szat; zainfekowane owadami, osłabione strukturalnie.

 

Obraz „Święty Jakub” z kościoła p.w. św. Jakuba Apostoła w Toruniu z ramą (relief głęboki, polichromowany, złocony datowany jest na 1 tercję XVIII w., barok, warsztat toruński. Święty Jakub ukazany całopostaciowo, frontalnie, na tle krajobrazu. Ubrany w czarne szaty zapięte na piersiach na rząd czterech guzów, na głowie ma kapelusz z muszlami. Na prawym przedramieniu przewieszony czerwony płaszcz. W prawej ręce trzyma kij pielgrzymi z zawieszonym bukłakiem, a w lewej księgę.

Rama zniszczona atakiem owadów, relief uszkodzony, wykruszony, liczne ubytki i przetarcia pozłoty.

Obraz „Przemienienie na Górze Tabor” z ramą (relief głęboki, polichromowany, złocony) I pol. XVIII w., barok, warsztat toruński. Obraz w kształcie prostokąta,  kompozycja obrazu dwuczęściowa. W dolnej części przedstawienie trzech półsiedzących – półleżących mężczyzn, ukazanych tyłem do widza, z głowami skierowanymi na stojącego na obłoku Chrystusa. Postacie odziane w luźne szaty i kolorowe płaszcze: niebieski, czerwony i żółty.  W centrum górnej części obrazu Chrystus ukazany całopostaciowo, z rozpostartymi ramionami, z głową otoczoną aureolą, odziany w białą szatę i przerzucony przez lewe ramię płaszcz. Po bokach Chrystusa postacie dwóch proroków zwrócone w jego stronę, okryte płaszczami: czerwonym i błękitnym. Materiał i technika: olej na płótnie.

Obraz jest w bardzo złym stanie. Lico jest bardzo zabrudzone i zakurzone. Werniks mocno pociemniały i zżółknięty, miejscami zabielony.

Obraz Michał Anioł z koszulkami srebrnymi. Datowany na 4 ćwierć XVI w. manierystyczny obraz z warsztatu toruńskiego. Został wyjęty po 1949 r. z ołtarza bocznego p.w. św. Michała. Prostokątny obraz z przedstawieniem Michała Archanioła depczącego diabła. Archanioł w ujęciu całopostaciowym, w stroju rzymskiego legionisty, z rozpostartymi skrzydłami. Tułów skręcony w prawo, prawa ręka z mieczem uniesiona, lewa ręka przesłonięta tarczą. Pod stopami Archanioła leżący na plecach diabeł, za wizerunkiem diabła płomienie, z których unosi się biały dym. Na obrazie srebrne aplikacje: hełm, miecz, sandały oraz elementy tarczy: obramienie oraz krzyż. Aplikacje: materiał i technika: srebro, techniki złotnicze.

 

Ołtarz boczny p.w. św. Józefa w Katedrze Bydgoskiej jest ołtarzem architektonicznym z XVIII w., dwukondygnacyjnym. Obecny stan zachowania ołtarza określić należy jako zły, wymagający podjęcia prac konserwatorskich i restauratorskich, w szczególności przez wysoki stopień zniszczenia drewna, związany z zaawansowaną działalnością owadów żerujących w drzewie. Na podstawie oględzin stwierdzono że obiekt jest całkowicie przemalowany. Przemalowania występują w partiach polichromowanych, jak i na złoceniach. Rzeźby oraz detal snycerski: warstwa zaprawy krucha, niewykluczona obecność mikroorganizmów (grzybów pleśniowych). Szafa ołtarzowa złamana wyraźnie widoczne pochylenie co oznacza zniszczenie konstrukcji, a w efekcie zagraża bezpieczeństwu.

 

Ołtarz boczny p.w. Matki Boskiej z Konkatedry p.w. Świętej Trójcy w Chełmży ustawiony jest przy filarze nawy południowej kościoła. Budowa obiektu: wysokie retabulum o formie lekko wypukłej, opasującej częściowo filar. Z przodu ustawiono prostokątny stół ołtarzowy, flankowany po bokach ustawionymi pod kątem od posadzki wspornikami, na których ustawiono cokoły dźwigające po dwie kolumny o korynckich kapitelach i rzeźby świętych. Rzeźba św. Macieja i św. Judy Tadeusza. Obie powstały w 1777 r. W środkowej części, powyżej mensy umieszczono wysoką predellę, na której umieszczono centralna część retabulum z prostokątnym wykrojem, zwieńczonym łukiem wklęsło wypukłym, obrzeżonym bogato profilowaną ramą. W powstałej niszy mieszczą się dwa ruchome obrazy. Obraz na płótnie Matki Boskiej z Dzieciątkiem pochodzący z końca XIX w. Drugi obraz na płótnie przedstawia Przemienienie Pańskie i pochodzi z początku XX w.  Za obrazami w powstałej grocie umieszczono współczesną figurę Matki Bożej. Ustawiona na bocznych cokołach kolumnada wspiera bogato rzeźbiony architraw, na którym mieści się zwieńczenie ołtarza z obrazem na płótnie św. Alojzego pochodzący z końca XVIII w i dwoma puttami klęczącymi po bokach obrazu również z końca XVIII w. Zwieńczenie stanowi trójkątna tablica z Okiem Opatrzności z promieniami.

Ołtarz boczny z kościoła parafialnego w Chełmży wymaga konserwacji interwencyjnej w związku z występowaniem licznych, niestabilnych ubytków i zniszczeń, zarówno samego drewna, zaprawy, jak również polichromii oraz warstw pozłotniczych.

 

Kościół p.w. Św. Trójcy w Rypinie zbudowany w latach 1340-1349, w stylu gotyckim. Szczyt i kruchta to styl neogotycki. Świątynia jest murowana, w cegłach widoczne są liczne wgłębienia (wyżłobione palcem przez pątników w czasie pokuty). Wnętrze kościoła nakryte jest pozornym sklepieniem kolebkowym. Wystrój świątyni pochodzi przeważnie z XVIII wieku (chrzcielnica i ambona), a najstarszym zachowanym zabytkiem sztuki sakralnej jest krzyż umieszczony na belce tęczowej, który  datuje się na XVI w. Natomiast polichromia wnętrza kościoła autorstwa Wiesława Dropiewskiego pochodzi z 1932 r. Pożar, zniszczenia wojenne, remonty i przebudowy zmieniły oryginalny wygląd kościoła św. Trójcy. Na przełomie XV i XVI w. dobudowano do kościoła boczną kaplicę z ołtarzem Chrystusa Ukrzyżowanego. W XIX wieku był wielokrotnie remontowany.

Kaplica cmentarna pw. Św. Jakuba w Chodczu została wybudowana w 1799 roku. W latach 1849- 1852 pełniła rolę kościoła parafialnego. W tym okresie dobudowano zakrystię i przebudowano część katakumb, by utworzyć przejście do zakrystii. W latach 80-tych XX wieku zakrystię rozebrano.

Zawilgocenie podwaliny i fatalny stan dachu widoczny jest szczególnie od strony północnej. Konstrukcja dachu i więźby nadwyrężona. Zapadnięta połać dachu. Bardzo mocne zniszczenia konstrukcji drewnianej dachu. W krypcie znaczne ubytki podwaliny, brak głazów w ścianie północnej. Znaczne zawilgocenie strefy cokołowej, a w nawie zawilgocenie ścian i sufitu. Zniszczona klatka schodowa.

 

Rzeźba Chrystus Frasobliwy z połowy XVII wieku z kościoła p.w. św. Sebastiana w Rywałdzie Królewskim jest jednym z najstarszych i cennych zabytków w kościele w Rywałdzie. Figura wykonana jest z drewna i polichromowana. Rzeźba późnogotycka. Postać Chrystusa umieszczona jest na walcowatym, górą półokrągłym cokole, wyobrażającym wzniesienie. Chrystus przedstawiony jest w całej postaci, frontalnie, w pozycji siedzącej. Prawą, wspartą na kolanie ręką, podpiera pochyloną głowę, w lewej trzyma trzcinę.

W przeszłości była poddawana przynajmniej dwukrotnej renowacji. Dowolność warstw chronologicznie wtórnych, zniszczenia drewnianego podłoża powodują konieczność wykonania zabiegów konserwatorskich, mających na celu pozyskanie warstw oryginalnych, a także wzmocnienie drewna oraz przywrócenie pierwotnej estetyki dzieła.

 

Kościół p.w. Miłosierdzia Bożego w Bydgoszczy to powstały pod koniec XIX  w. zbór ewangelicki przekazany po 1945 r. kościołowi rzymskokatolickiemu. Strop kościoła jest polichromowany. Obecnie widoczne są zabrudzenia, odpryski, zmatowienia, złuszczenia i deformacje z ubytkami

 

Balustrada chóru z kościoła parafialnego p.w. św. Małgorzaty w Bzowie pochodzi z II poł. XIX w., neoklasycystyczna, przebudowana prawdopodobnie na początku XX w w związku z powiększeniem chóru, o budowie płycinowej. Płyciny obramowane złoconymi listwami z umieszczonymi w narożnikach każdej z płycin złoconymi palmetkami.

Stan zachowania balustrady jest bardzo zły. Widoczne są łuszczące się, wielokrotne przemalowania, prawdopodobnie farbami o spoiwie oleistym. Listwy okalające płyciny oraz snycerka przemalowane złotem. W wielu miejscach uszkodzone, o zamazanym w wyniku przemalowań rysunku.