Rozwój lokalny w rękach społeczności
Samorząd województwa kujawsko-pomorskiego uruchomił wyjątkowy w skali kraju mechanizm wspierania rozwoju społeczności lokalnych. Wielomilionową pulą środków z kilku unijnych programów będą dysponować lokalne grupy działania, czyli partnerstwa mieszkańców, organizacji pozarządowych oraz samorządów. Do końca lutego trwa nabór wnioski dotyczące lokalnych strategii rozwoju dla miast powyżej 20 tysięcy mieszkańców.
Społeczność lokalna u sterów
Rozwój lokalny kierowany przez społeczność (RLKS) to jeden z elementów realizacji polityki terytorialnej województwa (obejmującej także poziomy: wojewódzki – ZIT, regionalny i subregionalny oraz ponadlokalny). Idea RLKS wywraca tradycyjną „odgórną” politykę rozwoju do góry nogami: inicjatywę przejmuje społeczność lokalna, która tworzy partnerstwo i realizuje zintegrowaną strategię rozwoju.
– Mieszkańcy najlepiej wiedzą jakie są najpilniejsze potrzeby ich społeczności oraz najbliższego sąsiedztwa. To oni mają często najlepsze pomysły na skuteczne rozwiązanie wielu pilnych lokalnych problemów. O zapotrzebowaniu na tworzenie takich właśnie instrumentów świadczy rosnąca popularność budżetów obywatelskich. Idziemy w tym samym kierunku, tylko na większą skalę: dajemy mieszkańcom środki oraz narzędzia, by z tych pieniędzy skorzystać. Liczymy na zaangażowanie i współpracę oraz efekty w postaci rozwoju gospodarczego i społecznego – mówi marszałek Piotr Całbecki.
Taki mechanizm wspierania inicjatyw lokalnych sprawdził się dotychczas na terenach wiejskich, gdzie środki z Unii Europejskiej trafiały w ostatnich latach między innymi za pośrednictwem lokalnych grup działania. W nowym unijnym rozdaniu ze wsparcia skorzystają też społeczności lokalne w miastach.
Partnerstwo czyli lokalne grupy działania
RLKS będzie kierowany przez lokalne grupy działania (LGD), czyli partnerstwa tworzone przez przedstawicieli władz publicznych, partnerów społecznych i gospodarczych oraz mieszkańców. LGD – działające jako stowarzyszenia posiadające osobowość prawną – są organizacjami otwartymi, do których w każdej chwili mogą przystąpić kolejni partnerzy. Na jednym obszarze może działać tylko jedna lokalna grupa działania realizująca jedną lokalną strategię rozwoju.
W Kujawsko-Pomorskiem powstają dwa rodzaje LGD, korzystające z różnych źródeł wsparcia:
- LGD obejmujące obszary wiejskie i rybackie oraz miasta do 20 tysięcy mieszkańców (źródła wsparcia: RPO WK-P, PROW, PO Ryby – dla grupy rybackiej); na terenach wiejskich i wiejsko-miejskich Kujaw i Pomorza powstało już 20 takich organizacji oraz 1 grupa rybacka, w podobnym kształcie działały one w poprzednim okresie unijnego programowania;
- LGD w miastach powyżej 20 tys. mieszkańców (źródło wsparcia: RPO WK-P); władze Świecia zdecydowały o przyłączeniu się do istniejącej na tym obszarze Lokalnej Grupy Działania Gminy Powiatu Świeckiego, nowe LGD powstały w:
Bydgoszczy – Stowarzyszenie Bydgoska LGD Dwie Rzeki
Toruniu – Stowarzyszenie LGD Dla Miasta Torunia
Włocławku – Stowarzyszenie LGD Miasta Włocławek,
Inowrocławiu – Stowarzyszenie LGD Inowrocław,
Grudziądzu – LGD Grudziądzki Spichlerz
Brodnicy – Stowarzyszenie LGD Miasta Brodnicy,
Chełmnie – Stowarzyszenie LGD Chełmno.
Do głównych zadań LGD należą opracowanie lokalnych strategii rozwoju (LSR), organizowanie naborów wniosków o wsparcie, ich ocena i wybór, a także monitorowanie wdrażania LSR. Lokalne grupy działania będą też wspierać wnioskodawców w przygotowaniu dokumentacji i aplikowaniu o środki.
Włączenie społeczne, przedsiębiorczość i inwestycje
Wsparcie w ramach RLKS trafi między innymi na aktywizację społeczno-zawodową mieszkańców. Chodzi między innymi o działania na rzecz osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym poprzez tworzenie klubów samopomocy, świetlic środowiskowych, klubów młodzieżowych i klubów pracy. Środki umożliwią także realizację projektów z zakresu organizowania społeczności lokalnej oraz rozwoju przedsiębiorczości społecznej.
Społeczności lokalne na terenach wiejskich i miast do 20 tysięcy mieszkańców mogą ponadto liczyć na wsparcie między innymi na inwestycje przyczyniające się do rewitalizacji społeczno-gospodarczej miejscowości wiejskich oraz rozbudowę publicznej infrastruktury turystycznej, rekreacyjnej, kulturalnej oraz drogowej. Pula środków dla tych obszarów przeznaczona jest także na wspieranie przedsiębiorczości i zwiększenie liczby miejsc pracy, między innymi poprzez pomoc dla mikro i małych przedsiębiorstw, tworzenie małych inkubatorów przedsiębiorczości, szkolenia podnoszące kompetencje zawodowe, rozwój produktów lokalnych oraz budowę sieci w zakresie tzw. krótkich łańcuchów dostaw żywności.
Środki przeznaczone na realizację RLKS:
- Regionalny Program Operacyjny Województwa Kujawsko-Pomorskiego – 76 mln euro (ponad 300 mln złotych),
- Program Rozwoju Obszarów Wiejskich – szacowana wartość to 33 mln euro (ponad 130 mln złotych), dokładna kwota będzie znana po przyjęciu lokalnych strategii rozwoju,
- PO Ryby – 3 mln euro (12 milionów złotych).
Czas na realizację
30 grudnia zakończył się ogłoszony przez zarząd województwa nabór wniosków o wybór lokalnych strategii rozwoju przygotowanych przez LGD obejmujące obszary wiejskie i rybackie oraz miasta do 20 tysięcy mieszkańców. Dokumenty złożyły wszystkie 21 LGD.
Nabór wniosków o wybór LSR dla miast powyżej 20 tys. mieszkańców ruszył 4 stycznia i potrwa do 29 lutego.
Beata Krzemińska
rzecznik prasowa Urzędu Marszałkowskiego
26 stycznia 2016 r.