Karmienie piersią – pokarm i lek
Rozmowa z dr n. med. Eleną Sinkiewicz-Darol, biotechnologiem i specjalistą biologii medycznej, kierownikiem regionalnego Banku Mleka w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Toruniu.
Obchodzimy światowy tydzień promocji karmienia piersią i Dzień Honorowej Dawczyni mleka, mamy regionalny Bank Mleka Kobiecego. Co jest takiego w mleku matki, że warto naturalnemu karmieniu poświęcać tyle uwagi i wysiłków? Czym jest lepsze od mleka, które można kupić w sklepie czy aptece?
(…) Mleko kobiece jest unikalną, dynamicznie zmieniająca się substancją, której skład
i właściwości dostosowują się do aktualnych potrzeb dziecka oraz jego stanu zdrowia. To swoisty gatunkowo pokarm, łatwo przyswajalny, bogaty we wszystkie podstawowe składniki odżywcze (białka, tłuszcze, węglowodany, mikroelementy, witaminy). Jednak to nie wszystko. Dzięki zawartym w mleku kobiecym składnikom bioaktywnym ma ono także właściwości przeciwzapalne i przeciwinfekcyjne. Zawiera komórki odpornościowe i, co ciekawe, są w nim obecne także komórki macierzyste.
Dlaczego mleko kobiece jest lepsze od modyfikowanego? Pokarm kobiecy zawiera wszystkie niezbędne i idealnie zbilansowane składniki odżywcze, budulcowe, immunologiczne i rozwojowe. Jego skład jest zmienny – inny zaraz po porodzie (kiedy dostosowuje się do potrzeb małego organizmu, w zależności od tego czy noworodek urodził się o czasie czy może przedwcześnie), inny w kolejnych tygodniach i miesiącach życia. Proporcje poszczególnych składników zmieniają się wraz ze wzrostem dziecka. Takich właściwości nie posiada żadne mleko modyfikowane, którego skład jest zawsze stały, ściśle określony.
Mleko kobiece, w przeciwieństwie do sztucznego, żyje – to znaczy zawiera bardzo dużą liczbę pożytecznych bakterii, które naturalnie zasiedlają przewód pokarmowy dziecka, wpływając na jego rozwój, ale także na rozwój układu odpornościowego oraz nerwowego. Natomiast zawarte w nim oligosacharydy, których w mleku modyfikowanym występują śladowe ilości, działają jako naturalne prebiotyki.
O jakich korzyściach zdrowotnych, dla dziecka i dla matki, możemy mówić w związku z karmieniem piersią?
Badania naukowe wykazały, że u dzieci karmionych pokarmem kobiecym w istotny sposób zmniejsza się ryzyko wystąpienia lub też łagodniejszy jest przebieg zakażeń przewodu pokarmowego, zakażeń dróg oddechowych, ucha środkowego i układu moczowego. Ponadto dzieci karmione piersią rzadziej chorują na cukrzycę i rzadziej musza się zmagać z nadwagą lub otyłością. Badania wykazały także, że u kobiet karmiących piersią zmniejsza się ryzyko zachorowania na raka jajników i raka piersi w okresie pomenopauzalnym.
Czy można i czy warto dzielić się nadmiarem mleka? Na czym polega rola honorowej dawczyni?
Nadmiarem pokarmu można i warto się dzielić, ale tylko w bezpieczny sposób, a taki zapewniają banki mleka kobiecego, których obecnie w Polsce jest już sześć, a kolejne w planach. Banki mleka to profesjonalne laboratoria zajmujące się pozyskiwaniem, obróbką i bezpiecznym przechowywaniem pokarmu kobiecego oraz dostarczaniem go potrzebującym dzieciom.
Dzięki honorowym dawczyniom dzieci, które z przyczyn losowych, zdrowotnych nie mogą być karmione mlekiem własnej mamy, mogą skorzystać z bezpiecznego, przebadanego pokarmu, który zawiera wszystkie niezbędne składniki potrzebne do prawidłowego rozwoju. Honorowe dawczynie oraz ich pokarm muszą przejść określone badania (wirusologiczne, mikrobiologiczne) – tylko wtedy mamy pewność, że dzielimy się mlekiem w bezpieczny sposób.
Od początku działalności Banku Mleka Kobiecego w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Toruniu współpracowało z nami ponad 130 honorowych dawczyń. Są to kobiety z całego województwa kujawsko-pomorskiego, ale zgłosiły się do nas również mamy z województwa pomorskiego, które z powodzeniem współpracowały nami ponad trzy miesiące. Myślę, że takie przykłady pokazują, jak wiele kobiet jest chętnych, aby nieść pomoc potrzebującym.
Należy pamiętać, ze dawstwo mleka odbywa się na zasadzie wolontariatu, więc co roku świętujemy Dzień Honorowej Dawczyni. Chcemy pokazać wszystkim dawczyniom jak ważne jest to, co robią. Współpracujące z nami mamy, jak też ich dzieci, objęte są bezpłatnym poradnictwem laktacyjnym oraz edukacją prozdrowotną.
Jak może pani scharakteryzować misję Banku Mleka w toruńskim szpitalu na Bielanach? Jak do was trafić?
Naszym celem jest żywienie mlekiem kobiecym najbardziej potrzebujących noworodków – ciężko chorych, urodzonych przedwcześnie – w całym województwie kujawsko-pomorskim. Dla tych dzieci mleko kobiece to nie tylko pokarm, ale wręcz lek, od którego może zależeć ich życie i dalszy rozwój.
Wszystkie matki z Torunia i okolic, które chcą podzielić się nadwyżkami pokarmu, zapraszamy do kontaktu z naszym Bankiem Mleka, natomiast w Bydgoszczy zapraszamy do poradni laktacyjnej przy Szpitalu Uniwersyteckim im. Biziela, która ściśle z nami współpracuje. Można tu uzyskać informacje o tym, jak zostać dawczynią, jakie badania trzeba będzie w związku z tym wykonać, w jaki sposób bezpiecznie gromadzić, przechowywać i transportować pokarm kobiecy.
Pokarm kobiecy, który do nas trafia, poddawany jest badaniom, pasteryzacji oraz analizie składu, a następnie przechowywany w odpowiednich warunkach – tak, aby w bezpieczny sposób mógł trafić do potrzebujących. Warto podkreślić, że niezwykle ważnym elementem terapii jest wsparcie laktacyjne udzielane matkom, których dzieci korzystają z zasobów banku. Staramy się, aby dzieci te jak najszybciej mogły korzystać z mleka własnej matki, a pokarm z banku był tylko uzupełnieniem ich terapii żywieniowej.
Obecnie z zasobów naszego Banku Mleka korzystają najmniejsi pacjenci oddziałów intensywnej terapii i patologii noworodka naszego szpitala, Szpitala Dziecięcego w Toruniu, Szpitala Uniwersyteckiego w Bydgoszczy oraz Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala w Łodzi.
5 czerwca 2017 r.