Niezwykłe parki krajobrazowe: ptasia barka i pies pasterski w Zespole Parków nad Dolną Wisłą
Dziesięć parków krajobrazowych naszego regionu co roku przyciąga turystów atrakcjami turystycznymi i przyrodniczymi. To miejsca idealne na dłuższy wypoczynek i kilkudniowe wakacyjne wypady. Część parków krajobrazowych przygotowała na wakacje specjalną ofertę (więcej tutaj). Te miejsca mogą pochwalić się wieloma wartymi poznania przyrodniczymi ciekawostkami W Zespole Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą działa ptasia barka lęgowa, a parkowego stada owiec dogląda specjalnie wyszkolony pies pasterski.
W Dolinie Dolnej Wisły, w ramach czynnej ochrony zagrożonych gatunków ptactwa, cumują dwie nietypowe barki. Zakotwiczone w nurcie rzeki są widoczne z mostu na trasie Świecie-Chełmno. Co roku do lęgów przystępuje na nich kilkadziesiąt do stu kilkudziesięciu par rybitwy rzecznej. Barki zakupiono dzięki dofinansowaniu z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014-2020 (RPO WKP) w ramach dwóch projektów:
- Ochrona przyrody na terenie Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego (realizowany w latach 2013-2016) – całkowity koszt projektu: to ponad 233 tysiące złotych, w jego ramach na Wiśle w 2014 roku pojawiła się pierwsza barka lęgowa dla rybitw. Projekt przewidywał także adaptację schronów Twierdzy Grudziądz i Twierdzy Chełmno na zimowiska dla nietoperzy. Zakupiono też urządzenia do prowadzenia zabiegów czynnej ochrony przyrody w rezerwatach stepowych „Ostnicowe Parowy Gruczna” i „Zbocza Płutowskie” oraz do pielęgnacji kolekcji i szkółki starych odmian drzew owocowych w Chrystkowie.
- Budowa stacji terenowo-badawczej „Podmoście” (realizowany od 2019 roku) – całkowity koszt projektu to ponad 925 tysięcy złotych. W jego ramach na Wiśle w 2020 roku zacumowano drugą barkę lęgową. Planowana jest też adaptacja budynków przy starej stoczni w Chełmnie na pomieszczenia do prowadzenia zajęć edukacyjnych i badawczych.
Barki są nadzorowane z lądu i są objęte stałym monitoringiem przyrodniczym prowadzonym przez pracowników Zespołu Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego. Część lęgnących się na nich rybitw została zaobrączkowana, dzięki czemu ornitolodzy uzyskują cenne dane naukowe – tzw. wiadomości powrotne. Są to informacje o czasie i miejscu ponownego pojawienia się konkretnych osobników. Na ich podstawie stwierdzono między innymi, że średni wiek gniazdujących w Dolinie Dolnej Wisły rybitw to 9 lat, a najstarsze osobniki mają nawet 33 lat. Dzięki obrączkowaniu ptaków można również śledzić trasy ptasich wędrówek i miejsca ich zimowania. Za pomocą lornetki, lunety, czy aparatu, ornitolodzy i amatorscy miłośnicy ptaków odczytują obrączki na całym świecie. Do stycznia tego roku rybitwy wyklute na barkach były zidentyfikowane po obrączkach aż 111 razy, w tym 21 razy poza granicami Polski. Udało się odczytać 57 różnych osobników, obrączkowanych nie tylko w Polsce, ale również w Holandii, Izraelu, Senegalu i Namibii. Wiele ptaków powraca w kolejnych sezonach lęgowych. Poza rybitwami rzecznymi w tym roku na barce zaobserwowano też ich daleką kuzynkę – rybitwę białowąsą.
Dolina Dolnej Wisły jest ptasią ostoją o randze krajowej i europejskiej. W okresie lęgowym tereny te są miejscem wylęgu i wychowu piskląt, w okresie przelotów jesiennych i wiosennych – ważny szlak migracyjny i miejsce odpoczynku, a także zimowisko.
Na terenie Parku Krajobrazowego nad Dolną Wisłą znajdują się rezerwaty roślinności stepowej. Brak ingerencji człowieka na tych obszarach doprowadził niemal do wyginięcia objętych roślin ochroną rezerwatową. Aby przywrócić panujące w ty miejscu warunki przyrodnicze, w Parku Krajobrazowym nad Dolną Wisłą rozpoczęto czynną ochronę rezerwatów, polegającą m.in. na wypasie zwierząt. W tym celu w parku przywrócono chów starych polskich ras owiec: wrzosówek oraz świniarek. Wypasane na tych terenach owce działają jak naturalna kosiarka – zjadając rośliny sprawiają, ze ekosystem w tym miejscu się odradza. Stada parkowych owiec pilnować będzie pies pasterski Nazir – pies pasterski rasy border collie. Młody owczarek jest właśnie szkolony do tej roli, a na pastwisko wyruszy jesienią.
Zespół Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą
Biuro Prasowe Urzędu Marszałkowskiego
9 lipca 2021 rok
