PORTAL INFORMACYJNY URZĘDU MARSZAŁKOWSKIEGO WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO-POMORSKIEGO W TORUNIU

W ramach Projektu „Wsparcie opieki nad zabytkami Województwa Kujawsko-Pomorskiego w 2024 roku” w miesiącu wrześniu 2024 roku  prelekcje odbędą się:

 

• 14 września o godz. 15.00 w kościele pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego w Rogowie, nazwa zadania: „Prace konserwatorskie i restauratorskie elewacji szczytów (od strony dachów) kościoła p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Rogowie – etap I”,
• 15 września po Mszy Świętej o godzinie 9 w kościele pod wezwaniem św. Marii Magdaleny w Orzechowie nazwa zadania: „Konserwacja i restauracja ołtarza bocznego p.w. św. Rocha z kościoła p.w. św. Marii Magdaleny w Orzechowie – III etap” i „I etap konserwacji i restauracji ołtarza głównego z kościoła p.w. św. Marii Magdaleny w Orzechowie”,
• 15 września po Mszy Świętej o godzinie 11:30 w kościele pod wezwaniem św. Wawrzyńca w Ryńsku, nazwa zadania: „VI etap konserwacji i restauracji ołtarza bocznego z kościoła p.w. św. Wawrzyńca w Ryńsku”,
• 18 września o godzinie 18:30 w kościele pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP
  i śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Więcborku, nazwa zadania: „Prace konserwatorskie przy ambonie w kościele parafialnym p.w. Wniebowzięcia NMP i śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Więcborku – etap I”,
• 22 września o godz. 12.30 w kościele pod wezwaniem św. Mateusza Apostoła w Bądkowie, nazwa zadania: „Remont konserwatorski ścian neogotyckich kościoła parafialnego p.w. św. Mateusza w Bądkowie – etap VI”,
• 23 września o godz. 15:00 w kościele pod wezwaniem św. Michała Archanioła w Kcyni, nazwa zadania: „Konserwacja elewacji południowej kościoła p.w. św. Michała Archanioła w Kcyni”,
• 23 września o godz. 17.30 w kościele pod wezwaniem św. Marii Magdaleny w Grabkowie, nazwa zadania: „Remont konserwatorski ścian zewnętrznych dzwonnicy w miejscowości Grabkowo”,
• 25 września o godz. 17.30 w kościele pod wezwaniem śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Wąbrzeźnie, nazwa zadania: „Konserwacja barokowego ołtarza głównego z kościoła p.w. śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Wąbrzeźnie – etap III elementy mensy”,
• 28 września po Mszy Świętej o godzinie 11 w kościele pod wezwaniem św. Marka Ewangelisty w Polanowicach, nazwa zadania: „Kościół p.w. św. Marka Ewangelisty w Polanowicach – roboty remontowo-budowlane”,
• 29 września o godz. 12.30 w kościele pod wezwaniem w. św. Jana Chrzciciela w Sadłowie, nazwa zadania: „Remont pokrycia i konstrukcji połaci dachu budynku kościoła parafialnego p.w. św. Jana Chrzciciela w Sadłowie”,
• 29 września o godz. 19.00 w kościele pod wezwaniem św. Józefa Rzemieślnika w Bydgoszczy, nazwa zadania: „Bydgoszcz, kościół p.w. św. Józefa Rzemieślnika, 1906 r., prace remontowe przy polichromiach wielobarwnych na deskach sklepienia nawy głównej kościoła”.

 

W 2024 roku bierze udział w projekcie 137 Partnerów. Projekt skupia się na pokazaniu, iż nie tylko w dużych ośrodkach miejskich występują wartościowe dzieła sztuki. Na terenie województwa kujawsko-pomorskiego znajduje się wiele unikatowych dzieł, nierozpoznawalnych przez społeczność lokalną, dlatego ważnym komponentem projektu jest prezentacja historii obiektów zabytkowych i ich twórców. Na przestrzeni lat postępująca degradacja obiektów zabytkowych spowodowała, iż  straciły one swoje walory estetyczne, a przez co stały się mało atrakcyjne dla turystów.

 

Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Rogowie z XV w. to kościół kamienny, szczyty ceglane, jednonawowy, z prosto zamkniętym prezbiterium. Prostokątny oskarpowany w narożach i na osiach ścian bocznych. Do północnej ściany prezbiterium przylega prostokąta zakrystia oraz przybudówka. Do południowego boku korpusu przylega kruchta boczna oskarpowana od strony południowej. Korpus nawowy kościoła niższe od niego prezbiterium oraz kruchta boczna kryte osobnymi dachami dwuspadowymi. Zakrystia przykryta dachem pulpitowym. Większość zabytków wyposażenia wnętrza pochodzi z okresu reformacji.

Należy podkreślić, że w kościele zachowały się oryginalne więźby dachowe, tak nad korpusem, jak i nad prezbiterium, które mogą ulec destrukcji w wyniku nieszczelności w obrębie pokrycia dachowego i murów szczytowych świątyni.

 

Kościół w Orzechowie:

– ołtarz główny pw. Matki Bożej z około połowy XVIII wieku. W centrum nastawy jest nisza, w której znajdują się 2 obrazy Matki Bożej z Dzieciątkiem. Brzegi niszy złocone z dekoracją kwiatową roślinną,

– ołtarz boczny pw. Św. Rocha flankują dwie wyjątkowo cenne, XVI-wieczne rzeźby: Matka Boża z Dzieciątkiem oraz św. Maria Magdalena.

Oba ołtarze są mocno zabrudzone, posiadają liczne odspojenia i ubytki warstw wtórnych technologicznych. W trakcie renowacji nie wykonano impregnacji drewna, co przyczyniło się bezpośrednio do zaistniałych zniszczeń.

 

Ołtarz boczny w kościele w Ryńsku poddawany był pracom renowatorskim w XX w. Cała architektura została przemalowana bez odniesienia do warstw oryginalnych. Złocenia wykona-no w technice nieszlachetnej. Drewno zostało mocno zaatakowane przez owady. Niektóre elementy architektoniczne – kolumny – są ruchome. Powierzchnia rzeźb została pokryta nową polichromią i nieszlachetnymi złoceniami. Zauważono liczne ubytki drewnianej snycerki, gzymsów i innych elementów. Na ołtarzu zauważono otwory wylotowe po owadach. Warstwy wtórne nieszlachetnych złoceń znacznie zmatowiały i skorodowały. Obiekt jest mocno zabrudzony, posiada liczne odspojenia i ubytki wtórne warstwy.

 

Ambona w kościele w Więcborku powstała ok. 1779 r.

W chwili obecnej odbiór zabytku jest zaburzony przez obecność wtórnych nawarstwień w postaci farb i pozłot oraz pozostałości po prowizorycznych instalacjach elektrycznych.

 

Kościół pw. Św. Mateusza w Bądkowie to jeden z najstarszych kościołów na Kujawach, zbudowano go w 1312 roku (w gotyckiej części). Kościół posadowiony jest na fundamentach ceglano – kamiennych, na zewnątrz ściany murowane ceglane na zaprawie wapiennej.
W otworach okiennych stalowe ramiaki wypełnione witrażami, posadzki w kościele terakotowe o motywach geometrycznych.

Stan neogotyckich elewacji kościoła jest zły, z destrukcją i ubytkami cegieł i spoin, miejscowymi pęknięciami muru, ponadto dolne partie ścian po stronie północnej porośnięte są mchem. Zniszczenie struktury cegły widoczne jest w elewacji wieżowej kościoła, gdzie występuje duża korozja i ubytki cegły.

 

Kościół w Kcyni założony na planie prostokąta z węższym od nawy trójbocznie zamkniętym prezbiterium. Od jest północy zakrystia z kruchtą. Korpus i prezbiterium jest kryte dachem dwuspadowym, od wschodu zamknięte trójpołaciowo.

Kościół murowany z cegły, z zachodnią fasadą otynkowaną. Licytowanie ceglane w większości utrzymane w wątku krzyżykowym. Miejscami widoczne fragmenty Kamiennej podwaliny. Ściany korpusu i prezbiterium zakończone szerokim fryzem opaskowym tynkowym z profilowanym gzymsem.

 

Kościół w Grabkowie pochodzi z 1492 r. Kościół jest murowany z cegły, orientowany.
W starszych partiach murów w układzie gotyckim, na podmurowaniu kamiennym. Świątynia ta przechodząc kolejne rozbudowy i naprawy przetrwała do czasów współczesnych.

Dzwonnica wybudowana w latach 1911-1917,  neoromańska dwukondygnacyjna na planie czworoboku pokryta daszkiem wielospadowym z blachy.  Konstrukcja ścian  ceglana w każdym narożniku dzwonnicy po dwie przypory nakryte płytą z piaskowca. Na dachu krzyż metalowy. Fundament kamienny. Konstrukcja na której wiszą dzwony drewniana.  Dzwonnica połączona od strony południowej i wschodniej z ogrodzeniem kościelnym.

Dzwonnica posiada widoczne ubytki cegły, zaobserwowano jej łuszczenie, ubytki spoin. Istotnym problemem są spoiny wykonane z zaprawy cementowej. Powoduje to przedostawanie się wilgoci w mury i niszczenie zabytku.

 

Barokowy ołtarz główny z kościoła p.w. śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Wąbrzeźnie pochodzi z 1 poł. XVIII w., architektoniczny. Ołtarz składa się ze stipes, retabulum i zwieńczenia. Stipes osłonięty antepedium ujęty w profilowaną, złoconą ramę oraz zdobionymi czterema, symetrycznie rozmieszczonymi płycinami w kształcie prostokątów; w polach środkowych płycin złocone aplikacje. Nastawa złożona z niskiej predelle oraz tabernakulum. Nastawę flankują uszaki w formie wici akantowej uformowanej w prostokąt. Nastawa zwieńczona belkowaniem wspartym figurami aniołów. W partii środkowej obraz Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej, na zasuwie obraz śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza. W zwieńczeniu Grupa pełnoplastyczna Adoracja Trójcy Świętej.

Stan zachowania partii złoconych jest zły i wymaga podjęcia prac konserwatorskich. Rzeźby są całkowicie przemalowanie w niewłaściwym kolorze i technice. Partie złocone rzeźb oraz uszaki są przemalowane farbami złotopodobnymi oraz szlakmetalem, który z czasem ulega korozji. W spontanicznych odkrywkach, pod grubymi nawarstwieniami widoczne są oryginalne złocenia i srebrzenia.

 

Kościół w Polanowicach wzniesiono w 1838 r. w stylu późno klasycystycznym.

 

Kościół parafialny p.w. św. Jana Chrzciciela w Sadłowie został wzniesiony w latach 1752-1756, utrzymany w stylu barokowym; jednonawowy, sześcioprzęsłowy z niewydzielonym od zewnątrz prezbiterium. Nawa trójprzęsłowa. Budynek posadowiony na fundamencie z kamieni narzutowych, ściany są murowane, ceglane, na zaprawie wapiennej, otynkowane. Pokrycie dachowe – blacha ocynkowana, ułożona na pełnym odeskowaniu.

Pokrycie dachu jest w bardzo złym stanie technicznym, dach przecieka co powoduje gnicie belek i dużą wilgotność w kościele.

 

Zabytkowy kościół pw. Św. Józefa Rzemieślnika w Bydgoszczy został wybudowany w 1906 r. Wieloletnia, intensywna eksploatacja kościoła, przyczyniła się do znaczącego pogorszenia stanu technicznego obiektu. Pomimo wielu starań i prób kompleksowej renowacji zabytku, nie udało się przywrócić kościołowi dawnej świetności. Kościół zbudowany został w stylu eklektycznym, łączącym cechy neogotyckie i neoromańskie. Świątynia jest jednonawowa, z zamkniętym prosto prezbiterium skierowanym na południe. W narożu południowo-zachodnim znajduje się czworoboczna zakrystia. Od frontu dominuje masywna wieża z bocznymi aneksami, zwieńczona barokizującą sygnaturką. Korpus, wieża i aneksy nakryte są dachami dwuspadowymi. Trójkątne szczyty aneksów i wieży dekorowane są tynkowanymi płycinami. O neogotyckim stylu budowli świadczą przede wszystkim oskarpowanie bryły, krzyżowo-żebrowe sklepienie prezbiterium, okna z maswerkami oraz wimperga wieńcząca główny portal. Poprzez naprawę dachu wyeliminowane zawilgocenie – jeden z elementów przyczyniających się do niszczenia polichromii stropu. Naprawa dachu umożliwia podjęcie działań konserwatorskich przy stropie.