Do muzeum po naukę i zabawę
Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku, którego początki sięgają 1908 roku, to jedna z najstarszych tego typu placówek w Polsce. Od momentu swego powstania sukcesywnie rozwijało swoją działalność, poszerzało bazę lokalową i zasoby eksponatów. Ostatnią dużą inwestycją był przeprowadzony z udziałem środków samorządu województwa remont barokowych kamienic, gdzie swoje miejsce znalazło Muzeum Historii Włocławka.
Dziś muzeum ma sześć oddziałów(również poza Włocławkiem), gdzie zwiedzający poznają historię miasta oraz całego regionu Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej, dorobek istotnych dla tych ziem postaci Stanisława Zagajewskiego i Stanisława Noakowskiego oraz uczestniczą w licznych wydarzeniach kulturalnych, nierzadko wychodzących poza muzealne mury. Są to:
- gmach główny, ul. Słowackiego 1 a Włocławek,
- Muzeum Historii Włocławka, ul. Szpichlerna 19, Włocławek
- Muzeum Etnograficzne, Bulwary Marszałka Józefa Piłsudskiego 6, Włocławek
- Zbiory Sztuki, ul. Zamcza 10/12, Włocławek
- Muzeum Stanisława Noakowskiego, ul. Mickiewicza 6, Nieszawa (powiat aleksandrowski)
- Skansen w Kłóbce (gmina Lubień Kujawski, powiat włocławski)
Główna siedziba muzeum mieści się przy ul. Słowackiego 1 a we Włocławku. Oprócz funkcji biurowej i administracyjnej w budynku zlokalizowano Dział Fajansu i dwie ekspozycje stałe: ,,Fajans Włocławski” oraz ,,Galerię portretu polskiego”. Na dziedzińcu budynku głównego organizowane są znane w całym regionie jarmarki staroci i rękodzieła ludowego.
W barokowych kamienicach przy włocławskim Starym Rynku, 3 grudnia 2018 roku na nowo otworzyło swoje podwoje dla zwiedzających Muzeum Historii Włocławka. W trzech budynkach, zamkniętych na czas remontu od 2013 roku, przeprowadzono kompleksowy remont obejmujący wymianę pokrycia dachów, skomplikowane odwodnienie i zabezpieczenie przeciwwodne piwnic i fundamentów. Kolejnym etapem inwestycji były remonty i adaptacja wnętrz, dobudowanie nowego zaplecza recepcyjnego, socjalnego i audytoryjnego. Zrekonstruowano też zabytkowe elewacje oraz zagospodarowano przyległy do muzeum teren zielony. Ogólny koszt inwestycji, przeprowadzonej z udziałem środków samorządu województwa, Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz środków własnych muzeum, wyniósł ponad 3 mln złotych. Obejmuje on również urządzenie wystaw stałych, prezentujących historię Włocławka od pradziejów do czasów PRL-u oraz urządzenie pracowni. Więcej tutaj.
Przez ostatnie lata wypiękniał Kujawsko-Dobrzyński Park Etnograficzny w Kłóbce (powiat włocławski). We wrześniu 2017 roku udostępniono zwiedzającym zrekonstruowany i odrestaurowany zabytkowy drewniany kościół, przeniesiony tam z Brzeźna w powiecie lipnowskim. Przedsięwzięcie było możliwe dzięki środkom z budżetu województwa oraz wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Na terenie skansenu można zwiedzać też odrestaurowany niedawno dwór Orpiszewskich. Dwór związany jest z postacią Marii z Wodzińskich Orpiszewskiej, XIX-wiecznej utalentowanej malarki, narzeczonej Chopina i muzy Słowackiego, która mieszkała tu w ostatnich latach życia. Kiedy latem 2010 roku samorząd województwa zakupił go wraz z przyległym parkiem, oba te obiekty były w ruinie. Po gruntownym remoncie rezydencja pełni nie tylko funkcje muzealne – na przyległym do niej tarasie w okresie letnim regularnie odbywają się koncerty z cyklu ,,Wieczór pod lipą” (więcej). Prace restauracyjne w kłóbeckim dworze zostały docenione i nagrodzone w konkursie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Zabytek Zadbany 2016” (więcej). W części wiejskiej skansenu odtworzono trzy tradycyjne chłopskie zagrody, wiatrak mielący zboże, kuźnię i warsztat garncarski oraz remizę strażacką, szkołę i karczmę. Wszystko otoczone jest sadami i ogródkami, są tu też zwierzęta domowe i hodowlane. W tej scenerii co roku organizowane są festyny folklorystyczne ,,Z życia dawnej wsi”, których gówna atrakcją są widowiska tematyczne ukazujące dawne obrzędy i zwyczaje.
W kompleksie budynków przy Bulwarach nad Wisłą z zabytkowym, XIX wiecznym spichlerzem, znajduje się Muzeum Etnograficzne. Odwiedzający poznają tam kulturę ludową Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej. Mogą też uczestniczyć w warsztatach rodzinnych, spotkaniach poświęconych aktualnym wystawom z cyklu ,,Niedziela z kustoszem”, kiermaszach świątecznych. Na dziedzińcu muzeum odbywa się ,,Włocławski targ z darami lata”, promujący produkty tradycyjne wyrabiane na małą skalę z lokalnych surowców.
Zbiory sztuki Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej przy ul. Zamczej kryją dwie wystawy istotnych dla regionu włocławskiego artystów – Stanisława Zagajewskiego i Wacława Bębnowskiego. Ekspozycje poświęconą Zagajewskiemu wzbogacono dodatkowo o multimedialne zbiory prezentujące filozofię i sposób bycia artysty. W scenerii Zbiorów Sztuki również organizowane są spotkania z cyklu ,,Niedziela z kustoszem”, podczas których pracownicy muzeum opowiadają o tajnikach swojej pracy. Również osobie Stanisława Zagajewskiego poświęcony jest organizowany przez muzeum konkurs rzeźbiarski. Dla dzieci i młodzieży uzdolnionej plastyczne placówka organizuje coroczny plener malarski z cyklu ,,Włocławek
w malarstwie i rysunku”.
W rodzinnym domu Stanisława Noakowskiego w Nieszawie (powiat aleksandrowski) działa muzeum poświęcone osobie tego pedagoga, architekta i malarza. W 2010 roku obiekt gruntownie zmodernizowano i przebudowano. W wielofunkcyjnej sali multimedialnej odbywają wystawy czasowe, koncerty, wieczory historyczne i projekcje filmowe.
Na zakończenie karnawału ulicami Włocławka przechodzi barwny korowód grup zapustnych. W tym roku odbędzie się już trzydziesta edycja tego wydarzenia, do udziału w którym zapraszane są autentyczne grupy kolędników z regionu. To kolejna impreza z bogatej oferty Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej, która na stałe wpisało się do kalendarza wydarzeń kulturalnych Włocławka.
Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej w liczbach (dane za 2018 rok):
- 15 wystaw czasowych, w których uczestniczyło blisko 9.5 tysiąca osób
- 426 pokazów w skansenie w Kłóbce
- 196 imprez warsztatowych dla różnych grup wiekowych
- 34 lekcje muzealne, prelekcje i referaty
- blisko 37 tysięcy odwiedzających (we wszystkich 6 oddziałach muzeum)
Plany na 2019 rok:
- organizacja 200 rocznicy urodzin Marii Wodzińskiej
- przygotowanie koncepcji upamiętnienia miejsca narodzin matki Fryderyka Chopina w Długiem (gmina Izbica Kujawska)
- dalsze prace rekonstrukcyjne i renowacyjne w Kłóbce (przy zabytkowym młynie wodnym i spichlerzu dworskim)
Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku jest jedną z 15 jednostek organizacyjnych samorządu województwa kujawsko-pomorskiego w dziedzinie kultury. Pozostałe to: Opera Nova w Bydgoszczy, Filharmonia Pomorska w Bydgoszczy, Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Witolda Bełzy w Bydgoszczy, Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu, Kujawsko-Pomorski Impresaryjny Teatr Muzyczny w Toruniu, Galeria Wozownia w Toruniu, Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu, Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury w Toruniu, Galeria i Ośrodek Plastycznej Twórczości Dziecka w Toruniu, Książnica Kopernikańska w Toruniu, Muzeum Archeologiczne w Biskupinie, Pałac Lubostroń w Lubostroniu, Ośrodek Chopinowski w Szafarni.
Czytaj też Inwestycje w dziedzinie kultury
Beata Krzemińska
rzecznik prasowa Urzędu Marszałkowskiego
14 lutego 2019 r.