Światowy Dzień bez Tytoniu
Światowy Dzień bez Tytoniu obchodzimy 31 maja. Dzień ten został ustanowiony przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w 1988 roku. WHO dąży co roku do zwrócenia szczególnej uwagi społeczeństwa na problemy zdrowotne, społeczne i ekonomiczne będące konsekwencją palenia tytoniu.
Na świecie ponad 8 mln ludzi umiera co roku w wyniku chorób odtytoniowych. Tytoniu codziennie używa 22,3 proc. światowej populacji ludzi.
W Polsce w 2022 r. do codziennego palenia przyznało się 28,8 proc. dorosłych osób (30,8 proc. mężczyzn i 27,1 proc. kobiet). A wynik ten ma tendencję zwyżkową względem lat poprzednich. Najwięcej palących jest wśród osób bezrobotnych (34 proc. ogółu) oraz gospodyń domowych (39 proc.). Nałogowi palacze przeważają wśród osób określających swoją sytuację materialną jako złą – 25 proc. ogółu.
Palenie tytoniu jest najważniejszą przyczyną zgonów polskich mężczyzn – zgodnie z danymi z 2019 r. przyczynia się do 26,6 proc. wszystkich zgonów panów. Z kolei wśród kobiet stanowi drugą co do częstości przyczynę zgonów – 13,7 proc. wszystkich zgonów w 2019 r. Spożywanie tytoniu stanowi ogromne obciążenie dla systemu opieki zdrowia.
Dym tytoniowy zawiera ok. 4000 związków chemicznych, w tym ponad 40 substancji o działaniu rakotwórczym. Ich działanie nie ogranicza się jedynie do palaczy tytoniu, ale obejmuje także wszystkie osoby, które przebywają w otoczeniu osób palących (tzw. „palenie bierne”).
Nikotyna to bezbarwna ciecz brunatniejąca na powietrzu, rozpuszczalna w wodzie, alkoholu i eterze. Ta silna trucizna poraża ośrodkowy układ nerwowy, mięsień sercowy i wywołuje skurcze naczyń krwionośnych. Występuje w ilości 6-8% w liściach i korzeniach tytoniu szlachetnego (Nicotiana tabacum) i stosowana jest jako składnik środków owadobójczych. Każdy papieros zawiera 15-30 mg nikotyny, z czego 10-30% tej ilości nikotyny dostaje się z dymem do organizmu.
Substancje rakotwórcze zawarte w dymie tytoniowym:
- aceton (trujący rozpuszczalnik organiczny),
- kadm (rakotwórczy metal ciężki),
- naftyloamina ( substancja rakotwórcza wchodzi w skład barwników, używanych w przemyśle drukarskim),
- cyjanowodór (kwas pruski, gaz używany przez hitlerowców w komorach gazowych do masowego ludobójstwa),
- piren (związek silnie trujący),
- metanol (trujący alkohol powodujący ślepotę),
- naftalina (środek przeciw molom),
- chlorek winylu (stosowany w produkcji plastiku),
- arsen (trujący metal ciężki),
- DDT (środek owadobójczy),
- fenol (trujący środek dezynfekujący),
- dimetylonitrozoamina (silna substancja rakotwórcza),
- benzopiren (silna substancja rakotwórcza),
- uretan (organiczny związek rakotwórczy),
- nikotyna (silna trucizna, uzależnia jak narkotyk),
- amoniak (parząca substancja, drażniący gaz),
- akrydyna (stosowana w produkcji barwników),
- polon (pierwiastek rakotwórczy),
- ureatan (organiczny związek rakotwórczy),
- toluidyna (trujący rozpuszczalnik chemiczny),
- toluen (rakotwórczy rozpuszczalnik przemysłowy),
- butan (łatwopalny gaz),
- tlenek węgla (śmiertelnie trujący gaz, powoduje zaczadzenie),
- formaldehyd – związek stosowany m.in. do konserwacji preparatów biologicznych, np. żab.
Palenie tytoniu nie tylko naraża na utratę zdrowia, ale i pogarsza wygląd skóry. U palaczy wcześniej występują zmarszczki, opóźnia się gojenie ran oraz zaostrza się stan wielu schorzeń skóry (np. trądziku oraz łuszczycy). Palenie doprowadza również do przebarwienia i pokrycia kamieniem zębów, wystąpienia nieświeżego oddechu i żółcenia palców.
Palenie tytoniu niesie za sobą poważne skutki zdrowotne. Palacze są szczególnie narażeni na:
- Choroby układu oddechowego
- Choroby układu krążenia
- Inne choroby: raka nerki, raka pęcherza moczowego, raka przełyku, wrzody żołądka oraz dwunastnicy, przepukliny jelitowe, choroby oczu, impotencję, upośledzenie płodności.
Według badań przeprowadzonych przez Uniwersytet w Bristolu przeciętny palacz żyje 10 lat krócej niż osoba niepaląca. Każdy papieros kosztuje 11 minut życia!
Podsumowując palenie tytoniu niesie za sobą wiele ryzyka zachorowań na różnorakie choroby, a także pochłania bardzo dużo pieniędzy.
Pamiętajmy, że ZDROWIE jest NAJWAŻNIEJSZE, ale Wybór należy do Ciebie!