Dbajmy o nasze kości!
20 października obchodzimy jako Światowy Dzień Osteoporozy. Został on ustanowiony w 1996 roku przez Międzynarodową Fundację Osteoporozy (IOF) w związku z rosnącą liczbą osób borykających się z tą chorobą. Jednym z głównych założeń jest przedstawienie społeczeństwu objawów oraz możliwości leczenia Osteoporozy.
Osteoporoza
Osteoporoza jest chorobą szkieletu prowadzącą do złamań kości, które mogą wystąpić nawet po niewielkim urazie. Najczęściej dotyczą kręgosłupa, kości przedramienia i szyjki kości udowej, ale mogą wystąpić również w innych lokalizacjach. Nadmierna podatność kości na uszkodzenie w osteoporozie wynika ze zmniejszenia gęstości mineralnej kości i zaburzenia jej struktury i jakości.
Osteoporoza pierwotna i wtórna
Najczęściej występuje osteoporoza pierwotna, będąca konsekwencją starzenia się układu szkieletowego. Rozwija się u kobiet po menopauzie oraz u mężczyzn w podeszłym wieku. Utrata gęstości mineralnej kości jest nieuchronnym procesem związanym z wiekiem, rozpoczynającym się już około 40 roku życia u kobiet i 45 roku życia u mężczyzn. Istnieje jednak wiele czynników, które mogą przyspieszyć jej przebieg. Niektórym z nich można zapobiegać poprzez zmianę stylu życia.
Rozwój osteoporozy przyspiesza: zła dieta (głównie mała podaż wapnia, witaminy D, niedożywienie), palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu, mała aktywność fizyczna oraz niedostateczna ekspozycja na światło słoneczne.
Rzadziej występuje osteoporoza wtórna, będąca wynikiem innych chorób lub stosowania niektórych leków. Ta postać osteoporozy dotyczy osób w każdym wieku.
Do przyczyn osteoporozy wtórnej należą m.in. zaburzenia hormonalne (nadczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc, cukrzyca, przedwczesna menopauza), choroby układu pokarmowego przebiegające z zaburzeniami wchłaniania, przewlekłe zapalne choroby reumatyczne.
Do leków sprzyjających powstaniu osteoporozy wtórnej należą m.in. glikokortykosteroidy, leki przeciwpadaczkowe i heparyna.
Osteoporoza jest niezwykle powszechną chorobą u osób w wieku podeszłym. Ze względu na podstępny, często bezobjawowy przebieg nazywana jest „cichą epidemią”. Choruje na nią co trzecia kobieta po menopauzie. U kobiet 50-letnich ryzyko wystąpienia złamania kości w wyniku osteoporozy wynosi do końca życia około 40%, natomiast u mężczyzn 13–22%.
Osteoporoza i jej powikłania są jednymi z najczęstszych przyczyn zgonów w krajach rozwiniętych – złamania kości powodują bowiem wiele powikłań takich jak przewlekły ból, zanik mięśni, unieruchomienie, odleżyny, zatorowość płucna, zwiększona zapadalność na zakażenia. Leczenie ich wymaga zwykle długiego pobytu w szpitalu i wytrwałej rehabilitacji, a także często opieki długoterminowej osób drugich.
Profilaktyka i leczenie
- Odpowiednia dieta. Dieta która będzie przeciwdziałać osteoporozie musi być dietą zróżnicowaną i odpowiednio zbilansowaną Ważne jest, aby spożywać duże ilości owoców, warzyw oraz zbóż. Ważne jest ograniczenie spożywania tłuszczy nienasyconych gdyż są one szkodliwe dla organizmu, podobnie jak nadmierne spożywanie alkoholu czy kofeiny. Dieta zdrowego człowieka powinna być różnorodna, tak aby móc dostarczyć do organizmu odpowiednie ilości witamin oraz składników mineralnych. Zdrowa dieta to dieta zawierająca odpowiednie ilości wapnia, które znajdziemy w mleku, jego przetworach a także innych produktach na co dzień spożywanych takich jak: płatki śniadaniowe wzbogacone wapniem, sardynki w puszce, sok pomarańczowy, rabarbar, ziarna soi czy makaron z serem.
- Odpowiednia waga. Ważne jest, aby nie dopuścić do nadmiernego wychudzenia. Prowadzi to bowiem do zmniejszenia masy kostnej a tym samym zwiększenia ryzyka zachorowania na osteoporozę. Zauważono, że nawet u nastolatek chorych na anoreksję występuje ciężka osteoporoza. Dlatego bardzo ważne jest pilnowani wagi, ponieważ zarówno jak niedowaga tak i nadwaga są bardzo szkodliwe dla organizmu.
- Aktywność ruchowa. Od lat wiadomo, że ruch to zdrowie. Ćwiczenia fizyczne bardzo korzystnie działają na tworzenie oraz utrzymanie masy kostnej. U osób w podeszłym wieku ćwiczenia zapobiegają zanikowi masy kostnej oraz sprzyjają zachowaniu siły mięśni. Korzystnie wpływają również na koordynację ruchowo-mięśniową, w skutek czego ryzyko upadków zdecydowanie zmniejsza się. Brak ruchu sprawia, że dochodzi do szybkiej utraty masy kostnej, dlatego ruch zalecany jest dla osób w każdym wieku i jest świetnym ,,lekarstwem” na zapobieganie chorobie.
- Ograniczenie używek. Zarówno picie alkoholu jak i palenie papierosów bardzo niekorzystnie wpływają na nasze kości, powodując ich zmniejszenie masy kostnej. Zauważono również, że leczenie osteoporozy u palaczy jest znacznie trudniejsze niż u osób niepalących.
- Unikanie upadków. Złamania kości są głównie efektem upadków. Ważne jest, aby usunąć z mieszkania przedmioty, które mogą doprowadzić do poślizgnięcia się lub zahaczenia takich jak: dywaniki, kable elektryczne znajdujące się na podłodze. Istotne jest również odpowiednie oświetlenie mieszkania tak aby osoba starsza mogła zauważyć ewentualne przeszkody pod nogami. Szczególną ostrożność należy również zachować opuszczając mieszkanie, a więc na ulicach. Powinno zwracać się szczególną uwagę na krzywe chodniki, dziury znajdujące się w nich oraz strome schody. Zwiększone ryzyko upadków spowodowane jest również osłabieniem wzroku i zaburzeniami równowagi.
- Badania diagnostyczne. Ważne jest aby pacjent od czasu do czasu wykonał badania diagnostyczne, dzięki nim może dowiedzieć się o wielu rozwijających się chorobach m. innymi o osteoporozie.
W profilaktyce osteoporozy jest również bardzo ważne szybkie podjęcie leczenia. Jeśli zatem pacjent uważa, że jest w grupie ryzyka osteoporozy lub widzi u siebie jakiekolwiek objawy choroby powinien niezwłocznie skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu, który podejmie stosowne działania, aby wykluczyć ewentualność choroby lub w razie jej wystąpienia podejmie właściwie działanie diagnostyczne i lecznicze.
W profilaktyce osteoporozy bardzo ważny jest czas, ponieważ im szybciej uda nam się zdiagnozować chorobę tym większe są szanse na zahamowanie jej rozwoju lub zmniejszenia objawów choroby.
Osteoporoza to jednak z wielu chorób wśród których sprawdza się znane powiedzenie:
„Lepiej zapobiegać niż leczyć”
Źródła: https://www.pkost.pl/profilaktyka-i-leczenie
https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/64948,osteoporoza