Dawstwo narządów – dar życia – pomyśl o tym wcześniej
Na koniec grudnia 2022 r. w Krajowej Liście Oczekujących na Przeszczepienie było 1 856 osób oczekujących na przeszczepienie narządów, w tym np. na przeszczepienie nerki oczekiwało 1 119 pacjentów, nerki i trzustki – 43, wątroby – 145, serca – 381, płuca – 138.
Liczby te, to nie tylko dane. To ludzie, których życie i zdrowie zależy także od nas. Transplantologia to dziedzina medycyny, w której najważniejszym warunkiem skutecznego leczenia jest drugi człowiek – ja, Ty, nasz znajomy, … ktoś, kto jest gotów po swojej śmierci oddać cząstkę siebie.
Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów:
- pobrania komórek, tkanek lub narządów ze zwłok ludzkich w celu ich
przeszczepienia lub pobrania komórek lub tkanek w celu ich zastosowania u ludzi można dokonać, jeżeli osoba zmarła nie wyraziła za życia sprzeciwu; - w przypadku małoletniego lub innej osoby, która nie ma pełnej zdolności do
czynności prawnych, sprzeciw może wyrazić za ich życia przedstawiciel ustawowy; - w przypadku małoletniego powyżej lat szesnastu sprzeciw może wyrazić
również ten małoletni.
Jeśli więc osoba za życia nie wyrazi sprzeciwu na pobranie po śmierci swoich narządów, to domniemywa się, że osoba ta wyraża na to zgodę.
Sprzeciw należy zgłosić osobiście lub listownie w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów (CRS) w Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnym ds. Transplantacji w Warszawie na formularzu, który można otrzymać w podmiotach leczniczych lub na stronie internetowej www.poltransplant.org.pl.
Po dokonaniu zgłoszenia w CRS, osoba zgłaszająca otrzyma listem poleconym potwierdzenie wpisu do Rejestru. Sprzeciw jest skuteczny od daty wpisu do rejestru, która będzie uwidoczniona na potwierdzeniu. Jeżeli formularz będzie źle wypełniony, sprzeciw nie zostanie zarejestrowany, o czym osoba zainteresowana zostanie powiadomiona listownie.
Moc prawną ma również noszone przy sobie własnoręcznie podpisane oświadczenie sprzeciwu lub oświadczenie ustne złożone w obecności dwóch świadków pisemnie przez nich potwierdzone.
W dniu 31 grudnia 2021 r. w CRS zarejestrowanych było 39 285 oświadczeń, w tym 38 939 sprzeciwów na pobranie po śmierci komórek, tkanek i narządów (w tym 2 360 osób z woj. kujawsko-pomorskiego – jeden z najwyższych w kraju wskaźnik liczby sprzeciwów na mln mieszkańców).
Jak wynika z powyższego polskie prawo nie daje uprawnień rodzinie do decydowania o pobieraniu bądź niepobieraniu komórek, tkanek lub narządów w celu ich przeszczepienia innej osobie. Stąd tak ważne jest aby za życia przemyśleć tę kwestię i, albo formalnie zgłosić swój sprzeciw, albo poinformować rodzinę o swojej zgodzie na ewentualne pośmiertne oddanie narządów. Pozwoli to w przyszłości zdjąć z najbliższych ogromny ciężar emocjonalny i mieć pewność, że nasz wola zostanie uszanowana.
Nie ulega wątpliwości, że oddanie komórek, tkanek czy narządów po śmierci jest największym darem jaki możemy ofiarować innej osobie.
Ogółem w 2022 r. w Polsce przeszczepiono 1 402 narządy pochodzące od osób zmarłych. Ponadto przeszczepiono 101 narządów (nerka lub część wątroby) pochodzące od żywych dawców.
Wielu osobom nie udaje się doczekać przeszczepu. Znajdźmy więc chwilę, by zastanowić się, czy chcemy po śmierci być dawcami. Jasność w tej kwestii może znacząco polepszyć smutne statystyki. Dla nas to chwila refleksji, może trudnej, ale chwila. Dla kogoś szansa na życie.
Źródło danych: www.poltransplant.org.pl/statystyka_2022.html