Zapraszamy na odsłonięcie pomnika Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939
Serdecznie zapraszamy wszystkich mieszkańców województw kujawsko-pomorskiego i pomorskiego do uczestnictwa 6 października w uroczystości odsłonięcia Pomnika Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939 przy ulicy Uniwersyteckiej w Toruniu, który upamiętni tysiące osób cywilnych zamordowanych jesienią 1939 roku przez hitlerowców w około 400 miejscowościach podczas ludobójczej akcji „odpolszczania” polskich ziem, które przyłączono do III Rzeszy.
– Pomnik przypomni ogrom zbrodni, która została popełniona na terenie dawnego województwa pomorskiego. Liczbę ofiar, zamordowanych przez hitlerowców, wśród których były też kobiety i dzieci, szacuje się na co najmniej 30 tysięcy. Do uczestnictwa w uroczystości zapraszam wszystkich mieszkańców naszych regionów, a w szczególności rodziny osób, mieszkańców Pomorza którzy zostali zamordowani przez hitlerowców w 1939 roku – mówi marszałek Piotr Całbecki.
W szczególny sposób zapraszamy rodziny osób, którzy zostali zamordowani przez hitlerowców. Specjalnie dla nich wystawimy księgi, w których będzie można dokonać wpisu na temat bliskiej osoby: zawrzeć jej imię i nazwisko, miejscowość, w której została zamordowana, słowa wspomnienia, dedykację. Jeśli będzie to możliwe to prosimy także o przyniesienie zdjęcia, które dołączymy do wpisu. Księgi zostaną zdigitalizowane i będą świadectwem pamięci o zbrodni pomorskiej.
Zaplanowane jeszcze przed wybuchem wojny masowe rozstrzeliwania ludności cywilnej, przede wszystkim inteligencji oraz osób zaangażowanych w umacnianie polskości, pochłonęły dziesiątki tysięcy istnień. Do największych zbrodni doszło na terenie przedwojennego województwa pomorskiego. Lista miejscowości, miejsc kaźni.
Ofiary upamiętni powstający w sąsiedztwie toruńskiego Muzeum Etnograficznego park pamięci, którego centralnym elementem będzie „rozstrzelany dom” – bryła z białego kamienia z dużą wyrwą pośrodku, odsłaniającą metalową płytę z wyrytymi nazwami blisko 400 miejscowości, w których Niemcy dokonywali egzekucji. Obok pojawią się nota historyczna i fragment wiersza Zbigniewa Herberta „Pan Cogito o potrzebie ścisłości”. Otoczeniem będzie zieleń, ale sama bryła stać będzie na symbolizującej masowy grób „bliźnie w ziemi”, która w założeniu nigdy nie zarośnie trawą.
Program uroczystości:
Godzina 12 – msza św. w katedrze św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty,
Godzina 13.15 – przejście do miejsca odsłonięcia pomnika przy ulicy Uniwersyteckiej,
Godzina 14 – uroczystość odsłonięcia pomnika, w tym:
- poświęcenie pomnika,
- zapalenie znicza pokoju przez rodziny pomordowanych,
- złożenie ziemi do urny z miejsc kaźni,
- wykonanie przez muzyków Filharmonii Pomorskiej utworu „Lacrimosa nr 2”, napisanego specjalnie na tą okazję przez Krzysztofa Pendereckiego.
Beata Krzemińska
rzecznik prasowa Urzędu Marszałkowskiego
26 września 2018 r.