17 września 2020 – Światowy Dzień Dawcy Szpiku (World Marrow Donor Day)
17 września, obchodzimy Światowy Dzień Dawcy Szpiku. Ponad półtora miliona osób figuruje w polskiej bazie potencjalnych dawców szpiku z krwi. To święto wszystkich tych, którzy bezinteresownie dołączyli do bazy Dawców szpiku, żeby zwiększyć szansę na uratowanie życia swojemu „bliźniakowi genetycznemu”, a także tych Dawców, którzy już pomogli pacjentom cierpiącym na nowotwór krwi lub inną chorobę wymagającą przeszczepienia. To także szczególny dzień dla DKMS, ponieważ aż ponad 10 milionów Dawców pochodzi właśnie z ich 7 baz!
Na czym polega pobranie szpiku i kto może zostać potencjalnym dawcą
Potencjalnym dawcą szpiku może zostać każdy zdrowy człowiek, w wieku 18-55 lat, ważący nie mniej niż 50 kg, ale też bez znaczącej nadwagi. Zanim jednak zostanie zakwalifikowany przechodzi szereg badań, których celem jest zmniejszenie/wyeliminowanie zagrożeń oraz wykluczenie różnego rodzaju chorób genetycznych, wirusowych (m.in. HIV, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C, cukrzyca, nadczynność tarczycy, astma, niektóre choroby autoimmunologiczne czy choroby nowotworowe). Czasem czynnikiem wykluczającym może być także wiek Dawcy. Następnie sprawdza się zgodność tkankową pomiędzy Dawcą, a Biorcą. W kolejnym etapie lekarz prowadzący podejmuje decyzję dotyczącą metody pobrania szpiku kostnego.
Najpopularniejszą jest pobranie krwiotwórczych komórek macierzystych z krwi obwodowej (w 80% przypadków). Druga metoda polega na pobraniu szpiku kostnego z talerza kości biodrowej. Co ma wpływ na wybór? „Preparat” w zależności od pobrania ma różne właściwości biologiczne (liczba krwiotwórczych komórek macierzystych oraz ich „waleczność”). Ważne, że Dawca musi być gotowy na każdą z metod.
Powikłania po pobraniu szpiku
Sporadycznie po pobraniu szpiku kostnego mogą wystąpić powikłania – w przypadku pobrania komórek macierzystych z krwi obwodowej, dawca może po transplantacji iść do domu.
W przypadku pobrania z talerza kości biodrowej (znieczulenie ogólne), dawca może odczuwać miejscowy ból (materiał zregeneruje się po około 2-3 tygodniach). Wszystkie powikłania ustępują zazwyczaj po kilku dniach.
Rejestr dawców w bazach Fundacji DKMS
W 2020 roku pandemia Covid-19 spowodowała duże utrudnienia i była ogromnym wyzwaniem dla światowej transplantologii. Jednak nawet w jej trakcie specjaliści docierali z pomocą do chorych, wymagających przeszczepienia. Nie byłoby to możliwe, gdyby nie dawcy szpiku, którzy pomimo sytuacji, wyrazili gotowość do wzięcia udziału w procedurze. W okresie od marca do sierpnia 2020 roku odbyło się łącznie 3 646 pobrań materiału przeszczepowego od Dawców, zarejestrowanych we wszystkich bazach DKMS (historia DKMS zaczęła się od jednej rodziny, walczącej o to, by bliska osoba, która wymagała przeszczepienia szpiku, wróciła do zdrowia). Jaki udział mieli w tym polscy Dawcy? Ogromny, bo aż 603 pobrania to zasługa właśnie polskich Dawców, którzy dzięki swojej odwadze i determinacji dali szansę na życie nie tylko polskim pacjentom, ale także chorym z USA, Niemiec, Wielkiej Brytanii, a nawet tak odległych zakątków, jak Indie czy Chile. Dzięki Dawcom faktycznym, zarejestrowanym w bazach DKMS, od marca do sierpnia 2020 roku aż 168 polskich Pacjentów otrzymało szansę na powrót do zdrowia.
W tym czasie nie tylko faktyczni Dawcy szpiku byli aktywni. W analogicznym okresie (marzec-sierpień 2020 roku) do wszystkich baz z rodziny DKMS dołączyło łącznie kolejnych 326 129 nowych potencjalnych dawców szpiku, z których aż 40 855 to osoby, które zarejestrowały się w Polsce.
Do wielkiej rodziny Fundacji DKMS należy obecnie 7 krajów: Polska, USA, Wielka Brytania, Niemcy, Chile, Indie oraz RPA.
W 2015 roku Polska zajmowała trzecie miejsce w Europie i siódme na świecie pod względem liczby osób znajdujących się w światowej bazie dawców szpiku (Bone Marrow Donors Worldwide – BMDW).
Wszystkim dawcom, którzy gdy zadzwonił telefon z informacją, że na ich pomoc czeka pacjent i bez wahania powiedzieli „tak” należą się ogromne podziękowania oraz szacunek. Ogromną rolę spełniają również wolontariusze i studenci, którzy włączają się w liczne akcje rejestracji i to dzięki ich zaangażowaniu i propagowaniu idei dawstwa szpiku w ich otoczeniu, pacjenci znajdują swoich „bliźniaków genetycznych”.