100. rocznica powrotu Pomorza i Kujaw do Wolnej Polski
Szanowni Państwo,
w listopadzie 1918 roku, po 123 latach niewoli, Polska odzyskała niepodległość. Jednak, ze względu na brak rozstrzygnięć międzynarodowych, mieszkańcy Pomorza i Kujaw Zachodnich musieli jeszcze przez kolejne czternaście miesięcy czekać na wolność, odzyskując ją ostatecznie w styczniu 1920 roku.
W pierwszej kolejności do Polski, w 1918 roku, wróciły wchodzące wcześniej w skład zaboru rosyjskiego Włocławek wraz ze wschodnią częścią Kujaw oraz Ziemia Dobrzyńska z Lipnem i Rypinem. Znacznie bardziej skomplikowana sytuacja panowała w zaborze pruskim, gdzie o powrocie ziem do Polski zdecydowały zarówno zryw powstańczy, jak i rokowania pokojowe po I wojnie światowej.
W wyniku zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego (na przełomie lat 1918-1919) w polskich rękach znalazły się m.in. Inowrocław, Mogilno oraz Żnin. Ostatnim etapem wieńczącym proces powrotu ziem obecnego województwa kujawsko-pomorskiego do Polski była realizacja postanowień traktatu wersalskiego (ostatecznie ratyfikowanego 10 stycznia 1920 roku). Na mocy tych zapisów z początkiem 1920 roku na teren Pomorza i Kujaw Zachodnich wkroczyło wojsko polskie, na czele którego stali gen. Józef Haller i gen. Józef Dowbor-Muśnicki. W ten oto sposób 17 stycznia do Polski włączone zostało miasto Golub. Toruń i Brodnica powróciły do Macierzy 18 stycznia, Bydgoszcz – 20 stycznia, Grudziądz – 23 stycznia.
W roku 2020 obchodzimy setną rocznicę tych wielkich wydarzeń. To moment radości, refleksji i okazja do uhonorowania ludzi, bez których odrodzenie Ojczyzny nie byłoby możliwe. Na powrót Kujaw i Pomorza do Wolnej Polski złożyły się bowiem odważna wieloletnia praca organizacji patriotycznych działających pod zaborami, sukces powstańców wielkopolskich, bohaterska postawa żołnierzy broniących Kujaw i Pomorza przed bolszewicką nawałą, mądrość polityków, którzy stawiali dobro Rzeczypospolitej ponad prywatne interesy.
Zapraszam do wspólnego świętowania 100. rocznicy powrotu Pomorza i Kujaw do Wolnej Polski!
Piotr Całbecki
Marszałek Województwa
Kujawsko-Pomorskiego
