Światowy Dzień Cukrzycy
Światowy Dzień Cukrzycy obchodzony jest 14 listopada. Został ustanowiony w 1991 r. przez Międzynarodową Federację Diabetologiczną oraz Światową Organizacją Zdrowia. Cukrzyca to choroba metaboliczna, która charakteryzuje się zwiększonym stężeniem glukozy we krwi (hiperglikemią). Wynika to z defektu wydzielania lub działania insuliny. Przewlekła hiperglikemia w cukrzycy powoduje uszkodzenie, zaburzenie czynności i niewydolność różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych. Cukrzyca jest zatem chorobą, która nieleczona może prowadzić do wielu powikłań, dlatego ważne jest jej wczesne wykrycie. Cukrzyca może wystąpić w każdym wieku i zawsze wymaga leczenia.
Wiele przypadków cukrzycy przebiega bezobjawowo, dlatego zaleca się wykonywanie badań przesiewowych (glikemii na czczo lub OGTT) co rok w grupach zwiększonego ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2:
- nadwaga (BMI 25–29,9 kg/m2) lub otyłość (BMI ≥30 kg/m2) lub obwód w talii >80 cm u kobiet i >94 cm u mężczyzn,
- cukrzyca występująca u rodziców lub rodzeństwa,
- mała aktywność fizyczna,
- uprzednio stwierdzone zaburzenia gospodarki węglowodanowej – nieprawidłowa tolerancja glukozy lub nieprawidłowa glikemia na czczo,
- przebyta cukrzyca ciążowa,
- urodzenie dziecka o masie ciała >4 kg,
- nadciśnienie tętnicze (≥140/90 mm Hg),
- nieprawidłowe wskaźniki gospodarki lipidowej: cholesterol HDL <1,0 mmol/l (40 mg/dl) lub stężenie triglicerydów >1,7 mmol/l (150 mg/dl),
- zespół policystycznych jajników,
- miażdżycowa choroba układu krążenia,
- mukowiscydoza.
Główne objawy cukrzycy:
- Wzmożone pragnienie (polidypsja)
- Częste oddawanie moczu (częstomocz, poliuria)
- Zmęczenie, apatia, senność
- Nadmierny apetyt i utrata wagi
- Częste infekcje (np. grzybica, infekcje intymne)
- Niewyraźne widzenie
- Nocne skurcze łydek
Rodzaje cukrzycy:
- Cukrzyca typu 1:
Spowodowana jest zniszczeniem komórek beta trzustki, prowadzącym do niedoboru insuliny. Niekiedy może być wywołana czynnikami środowiskowymi, jak infekcje wirusowe.
- Cukrzyca typu 2:
Najczęściej występuje u osób dorosłych, ale coraz częściej dotyka także dzieci. Jest spowodowana opornością tkanek na insulinę lub niedostatecznym jej wydzielaniem. Czynnikami ryzyka są nieodpowiednia dieta, otyłość, brak aktywności fizycznej i stres.
- Cukrzyca ciążowa:
Pojawia się podczas ciąży i zazwyczaj ustępuje po porodzie. Czynniki ryzyka obejmują starszy wiek, otyłość i obciążony wywiad rodzinny.
Diagnoza
- Cukrzycę rozpoznaje się na podstawie podwyższonego stężenia glukozy we krwi, mierzonego na czczo, podczas testu obciążenia glukozą lub o dowolnej porze doby.
- Prawidłowy poziom glukozy na czczo to 70−99 mg/dl.
- Jeśli poziom glukozy na czczo jest równy lub wyższy niż 126 mg/dl dwukrotnie (w oddzielnych dniach), lekarz może zdiagnozować cukrzycę.
Powikłania
Niekontrolowana cukrzyca może prowadzić do rozwoju wielu poważnych powikłań, w tym:
- Chorób układu sercowo-naczyniowego (choroba wieńcowa, niewydolność serca)
- Chorób nerek (nefropatia)
- Problemów ze wzrokiem (retinopatia)
- Uszkodzenia nerwów (neuropatia)
- Problemów z naczyniami krwionośnymi
Zachęcam do obejrzenia webinaru „Krok za krokiem – w podróży z cukrzycą”