Niecodzienne spotkanie z nietoperzami Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego

Od niepamiętnych czasów nietoperze przerażały, ale także intrygowały ludzi. Powstawały na ich temat różne mity, zabobony oraz przesądy. Niekiedy w opowieściach stawały się krwiożerczymi wampirami, innym razem chcąc nieco ocieplić wizerunek, nadawano im bardziej przyjazne określenia. Dawniej tak bardzo lękano się nietoperzy, że nie wypowiadano nawet ich nazwy, aby nie wywoływać przysłowiowego „wilka z lasu”. Dlatego też w wielu lokalnych gwarach powstały nazwy zastępcze np. ze wschodniej Galicji pochodzi nazwa „gacek” (bo śpiące, a wisząc przypominające gacki, czyli skórzane rzemienne łączniki przy cepach rolniczych). Południowo-wschodnie gwary Małopolski są natomiast językową ojczyzną „nocka” (bo lata nocą). Podejrzewa się jednak, że najstarszym określeniem nietoperza jest nazwa „mroczek” (widywany oczywiście po zmroku). Co ciekawe, prawie wszystkie te określenia stały się ostatecznie nazwami zoologicznymi poszczególnych gatunków nietoperzy.

Na niecodzienne spotkanie z tymi wyjątkowymi ssakami mogli liczyć uczestnicy „2. Nocy Nietoperzy z Górznieńsko-Lidzbarskim Parkiem Krajobrazowym”, która odbyła się 23 sierpnia 2024 r. w ramach obchodów Międzynarodowej Nocy Nietoperzy. Po raz kolejny Park zaprosił do współpracy naukowców-chiropterologów z Katedry Zoologii i Ekologii Kręgowców Wydziału Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, prof. dr hab. Michała Wojciechowskiego – kierownika katedry oraz dr Krzysztofa Kasprzyka – kierownika stacji terenowej UMK.

Nietoperze to bardzo ciekawa grupa zwierząt i choć wydawałoby się, że tajemnicza, to tak naprawdę wiele o niej już wiadomo. Zainteresowanych tematyką nie brakowało! Zgromadzeni uczestnicy wysłuchali ciekawej prelekcji na temat biologii i ekologii oraz znaczenia nietoperzy dla przyrody i człowieka. Dowiedzieli się jak można chronić rodzime gatunki, a także o tym jak szkodliwe dla tych ssaków jest zanieczyszczanie sztucznym światłem. Poznali budowę nietoperzowej skrzynki rozrodczej oraz pod okiem pracowników Parku własnoręcznie je skręcali. Każdy mógł zabrać wykonaną budkę ze sobą w celu powieszenia np. na drzewie lub elewacji. W programie wydarzenia przewidziano także nocne nasłuchy detektorowe. Dzięki detektorom ultradźwiękowym można było posłuchać, niesłyszalnych dla ucha człowieka odgłosów nietoperzy, posługujących się tzw. echolokacją. Uczestnicy mieli również okazję zobaczyć jak z wykorzystaniem siatki chiropterologicznej odławia się te zwierzęta, a następnie waży, oznacza do gatunku, rozpoznaje płeć i wiek, obrączkuje. Obejrzenie z bliska odłowionego nietoperza, wzbudzało niemałe zainteresowanie i sympatię. Dla niektórych było to pierwsze takie spotkanie z nietoperzami w życiu.

Do tej pory na podstawie przeprowadzonych badań oraz inwentaryzacji nietoperzy, na terenie Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego stwierdzono występowanie 11 gatunków. W tej części niżu Polski to bardzo dobry „wynik”. Podczas tegorocznej „Nocy nietoperzy” udało się rozpoznać 7 gatunków tj. karlik większy Pipistrellus nathusii, borowiec wielki Nyctalus noctula, karlik malutki Pipistrellus pipistrellus, nocek rudy Myotis daubentonii, mopek zachodni Barbastella barbastellus, mroczek późny Eptesicus serotinus oraz mroczek posrebrzany Vespertilio murinus.

Nietoperze wzbudziły ogromne emocje, zarówno u dzieci jak i dorosłych. Spotkanie z nimi pokazało jak duża jest potrzeba poznawania i kształtowania pozytywnych relacji na linii człowiek-nietoperz, przełamywania mitów wzbudzających strach i demonizujących te zwierzęta. Nikt kto opuszczał piątkowe wydarzenie, nie miał wątpliwości, że nietoperze są wyjątkowe, pożyteczne i wymagają szczególnej ochrony. Spotkanie zakończyło się wspólnymi gawędami pod chmurką przy kiełbasce. Nie zabrakło również pamiątkowych, „gackowych” upominków dla uczestników. Dla wszystkich zainteresowanych tematem nietoperzy, Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy przygotował dedykowane wydawnictwo pt. „Co to za ciekawy zwierz? To nietoperz. Nietoperze Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego”. Zapraszamy do obejrzenia galerii zdjęć oraz wideorelacji.

Wydarzenie zostało dofinansowane ze środków budżetu Województwa Kujawsko-Pomorskiego.

Tekst: Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy

Zdjęcia i wideorelacja: Krzysztof Pokrętowski / Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy