Rok Powstania Wielkopolskiego

Wielkopolski Krzyż Powstańczy
Wielkopolski Krzyż Powstańczy

Wielkopolski Krzyż Powstańczy

 

Mimo że Powstanie Wielkopolskie było jedyną udaną polską insurekcją, jego bohaterowie długo musieli czekać na uhonorowanie. Dopiero 39 lat po wybuchu zwycięskiego czynu zbrojnego ustanowiono specjalne odznaczenie – Wielkopolski Krzyż Powstańczy.

 

W okresie II Rzeczypospolitej oficjalna propaganda oraz władze państwowe, z Józefem Piłsudskim na czele, dbały szczególnie o upamiętnienie: Legionów, walk na kresach wschodnich oraz wojny z bolszewikami. Postanie Wielkopolskie, poza Poznańskim, było zapomniane.

 

Dopiero komuniści, którym z wiadomych względów nie zależało na podkreślaniu znaczenia walk Polaków z bolszewikami, ustanowili specjalne odznaczenie dla powstańców z Wielkopolski. Stało się do jednak 12 lat po zakończeniu II wojny światowej. Przed 1956 rokiem niechętnie wspominano o jakichkolwiek polskich czynach zbrojnych.

 

Od 1957 do 1999 roku, gdy zaprzestano nadawanie tego odznaczenia, Wielkopolski Krzyż Powstańczy otrzymały 22.461 osoby, które „z bronią w ręku lub w inny aktywny sposób uczestniczyły w walkach przeciwko zaborcom niemieckim w powstaniu wielkopolskim”.

 

Odznaczenie ma kształt równoramiennego, patynowanego na brązowo, krzyża o wymiarach 36 na 36 milimetrów. Ramiona krzyża są obramowane, przy końcach poszerzone. Na awersie pośrodku znajduje się okrągła tarcza o średnicy 9 milimetrów pokryta czerwoną emalią z umieszczonym na niej orłem piastowskim z białej emalii, tarcza okolona jest wieńcem z liści dębowych. Na lewym ramieniu znajduje się data 1918, na prawym – 1919. Na pionowych ramionach umieszczony jest miecz skierowany ostrzem ku dołowi. Na rewersie pośrodku krzyża znajduje się tarcza z napisem PRL, w otoku tarczy napis POWSTAŃCOM WIELKOPOLSKIM. Wstążka krzyża – szerokości 34 milimetrów, ciemnoniebieska, z dwoma amarantowymi paskami na bokach, o szerokości 2 milimetrów.

 

Lista wszystkich odznaczonych, wraz z ich krótkimi biogramami, znajduje się na stronie http://powstancy-wielkopolscy.pl/