Rys historyczny
Sto lat temu mieszkańcy: Kujaw Zachodnich, Pałuk i Krajny (czyli ziem wchodzących dziś w skład Kujawsko-Pomorskiego), wraz z rodakami z Wielkopolski, chwycili za broń, by zrzucić jarzmo niemieckiego zaborcy. Decyzją Sejmiku rok 2019, w naszym regionie, został ustanowiony Rokiem Powstania Wielkopolskiego.
W wyniku rozbiorów i późniejszych decyzji kongresu wiedeńskiego, większość obszaru dzisiejszego województwa kujawsko-pomorskiego, została zagarnięta przez Prusy. Jedynie część południowo-wschodnia obecnego regionu (Kujawy Białe z Włocławkiem oraz ziemia dobrzyńska) znalazły się w państwie carów.
Ponad sto lat później, w wyniku I wojny światowej, wolność zawitała najpierw – już w listopadzie 1918 roku – do tej części naszego obecnego województwa, które znajdowało się pod zaborem rosyjskim.
Na przełomie 1918 i 1919 roku, w wyniku Powstania Wielkopolskiego, w skład zmartwychwstałej Rzeczypospolitej, weszły: Kujawy Zachodnie z Inowrocławiem, Pałuki i większość Krajny. Reszta obecnego regionu (z Bydgoszczą, Toruniem, Grudziądzem i Brodnicą) na wolność musiała poczekać jeszcze rok. Lecz nie czekała bezczynnie, tysiące młodych ludzi przekradało się przez granicę, by zasilić powstańcze oddziały.
Powstanie Wielkopolskie – jedyna zwycięska polska insurekcja – nie wybuchłoby i nie zwyciężyło, gdyby nie wcześniejszy wysiłek wielu pokoleń Pomorzan i Wielkopolan, nazwany przez historyków „najdłuższą wojną nowoczesnej Europy”. Przez ponad wiek, pozbawione swojego państwa, a mimo to zorganizowane (za sprawą Kościoła Katolickiego, działaczy społecznych, gospodarczych, edukacyjnych, dziennikarzy) społeczeństwo skutecznie opierało się germanizacji. Powstawały banki, spółdzielnie, fabryki, walczono o język i prawo wyznawania własnej religii. Dlatego, gdy w I wojnie światowej, Niemcy ponieśli klęskę, Polacy w zaborze pruskim gotowi byli by „wybić się na niepodległość”.
– Ten zwycięski zryw, u którego podstaw leżały poczucie tożsamości narodowej, solidarność i oparcie w solidnym, nowoczesnym zapleczu gospodarczym, przesądził o powrocie do macierzy znacznej części ziem obecnego województwa kujawsko-pomorskiego. Chwała powstańcom, chwała bohaterom! To dzięki nim w naszym regionie z dumą świętujemy stulecie odzyskania niepodległości i mówimy dziś po polsku – podkreśla marszałek Piotr Całbecki.
Dla uczczenia setnej rocznicy zwycięskiej insurekcji Sejmik przyjął specjalne stanowisko, w którym ustanowił rok 2019 Rokiem Powstania Wielkopolskiego w Kujawsko-Pomorskiej.