Laureaci

Katarzyna Figura odbiera Nagrodę Filmową Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego im. Poli Negri, fot. Tomasz Czachorowski dla UMWKP
Katarzyna Figura odbiera Nagrodę Filmową Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego im. Poli Negri, fot. Tomasz Czachorowski dla UMWKP

Katarzyna Figura

Urodziła się w 1962 r. w Warszawie. Już jako dziecko zagrała w dwóch filmach dla młodzieży: „Zginął pies” i „Mysz”. Uczęszczała do Ogniska Teatralnego Teatru Ochoty prowadzonego przez Jana i Halinę Machulskich. W 1985 r. ukończyła wydział aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. W czasie studiów wystąpiła w „Przeznaczeniu” – filmowym debiucie Jacka Koprowicza, gdzie wcieliła się w Laurę, muzę poety Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Jako studentka czwartego roku dołączyła do zespołu Teatru Współczesnego w Warszawie. Na scenie debiutowała rolą Iriny w „Trzech siostrach” Czechowa w reżyserii Macieja Englerta.

 

Jej kariera aktorska nabrała rozmach dzięki roli bufetowej Marioli Wafelek, marzącej o karierze aktorskiej w Stanach Zjednoczonych, w komedii „Pociąg do Hollywood” (1987) Radosława Piwowarskiego. Kolejnym sukcesem była rola Ali w komedii „Kingsajz” (1987) Juliusza Machulskiego. Scena, w której krasnoludek Olo (Jacek Chmielnik) wędruje po nagiej Ali, przeszła do historii polskiego kina i utrwaliła wizerunek Figury jako seksbomby. Oba tytuły uczyniły z niej ikonę końca lat 80. Stała się wtedy jedną z najpopularniejszych krajowych aktorek, a media zaczęły nazywać ją „polską Marilyn Monroe”.

 

W 1989 r. rozpoczęła studia w Conservatoire national supérieur d’art dramatique w Paryżu – najstarszej francuskiej szkole teatralnej. Na początku lat 90. wyjechała do Stanów Zjednoczonych, gdzie podpisała kontrakt z William Morris Agency, a następnie z ICA. Zagrała m.in. epizody w filmach Roberta Altmana: „Gracz” (1992) i „Prêt-à-Porter” (1994). W tym pierwszym słynny reżyser w głównej roli chciał obsadzić Figurę, ale producent zażądał, by zamiast niej wystąpiła jakaś hollywoodzka gwiazda.

 

Powrót na polskie ekrany zaowocował m.in. kultową rolą „Gabrysi” Siarzewskiej w komedii „Kiler” (1997) i jej kontynuacji „Kiler-ów 2-óch” (1999) Juliusza Machulskiego. Kolejne kreacje przyniosły jej uznanie krytyków i widzów oraz prestiżowe nagrody. Pokazały, że przeszła długą drogę od ikony popkultury po artystkę dojrzałą i refleksyjną. Za Gosię w „Ajlawju” (1999) Marka Koterskiego dostała Złotego Lwa za najlepszą pierwszoplanową rolę kobiecą na 24. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Za rolę wdowy żyjącej na społecznym marginesie z upośledzoną córką w filmie „Żurek” (2003) Ryszarda Brylskiego, zdobyła statuetkę Orła, czyli Polską Nagrodę Filmową, za najlepszą główną rolę kobiecą. Za postać Ubicy w „Ubu król” (2003) Piotra Szulkina ponownie otrzymała Złotego Lwa na FPFF w Gdyni.

 

W latach 2006-2013 była aktorką Teatru Dramatycznego w Warszawie, gdzie wystąpiła m.in. w spektaklach „Alina na zachód” (2006) Dirka Dobbrowa (dla tej roli ogoliła głowę), „Persona. Tryptyk/Marilyn” (2009) Krystiana Lupy oraz „Matka i dziecko/Letni dzień” (2012) Jona Fossego.  W 2013 r. dołączyła do zespołu Teatru Wybrzeże w Gdańsku, została też wykładowczynią w Gdyńskiej Szkole Filmowej.

 

Jest laureatką Specjalnej Nagrody im. Zbyszka Cybulskiego za całokształt twórczości (2019) oraz nagrody im. Ireny Solskiej za osiągnięcia w sztuce aktorskiej (2025).

 

W 2024 r. otrzymała Nagrodę Filmową Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego im. Poli Negri „za ponadczasową kreację aktorską” w „Żurku”.