Medale za ochronę zabytków
7 września w Urzędzie Marszałkowskim w Toruniu odbyła się gala inaugurująca wojewódzkie obchody Europejskich Dni Dziedzictwa. Podczas uroczystości wręczyliśmy medale Hereditas Saeculorum w uznaniu za szczególne osiągnięcia w dziedzinie konserwacji i restauracji zabytków. Odebrali je Gmina Miasta Chełmża, Jerzy Okoński, Dariusz Subocz oraz Anna Soborska-Zielińska i Marek Zieliński.
– To wyraz uznania dla osób zaangażowanych w działania na rzecz ochrony naszego materialnego dziedzictwa kulturowego. Przyznając te wyróżnienia promujemy dobre praktyki i osiągnięcia w tej dziedzinie – mówi marszałek Piotr Całbecki.
Gmina Miasta Chełmża została wyróżniona w kategorii I – prace konserwatorskie i restauratorskie za remont i modernizację wieży ciśnień w Chełmży. Wzniesiona w 1900 roku wieża reprezentuje rzadkie połączenie stylu neogotyckiego z tzw. stylem wernakularnym i jest jednym z symboli rozwoju Chełmży z końca XIX, zaznaczonego wyraziście w panoramie miasta. W ramach projektu modernizacyjnego wykonano między innymi remont konstrukcji dachu, ściany wieży poddane zostały kompleksowej renowacji i konserwacji. Uzupełniono liczne ubytki cegieł, spoinowania, powierzchnię cegieł oczyszczono, restauracji poddano drzwi wejściowe. Wewnątrz wzmocniono stropy Foerstera, naprawiono posadzki na parterze i piętrze, przeprowadzono renowację schodów i podestów drewnianych. Przedsięwzięcie zrealizowano przy współudziale środków z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Prace zostały wykonane na wysokim poziomie technicznym z poszanowaniem zasad konserwatorskich.
W kategorii II – uhonorowanie szczególnych osiągnięć związanych z opieką nad zabytkami i ochroną zabytków medal otrzymają Jerzy Okoński, Dariusz Subocz oraz Anna Soborska-Zielińska i Marek Zieliński.
Jerzy Okoński otrzyma wyróżnienie za wieloletnie zarządzanie rewitalizacją zabytkowego Fortu IV im. Stanisława Żółkiewskiego w Toruniu. Fort IV został wybudowany w latach 1878-1884 jako trzeci z kolei fort toruńskiego pierścienia fortecznego. Jerzy Okoński przejął budynek, opuszczony przez upadły zakład produkcji pieczarek w 1995 roku z podtopioną fosą i zalaną dolną kondygnacją koszar. Jest pomysłodawcą, organizatorem i głównym realizatorem prac remontowych, adaptacyjnych i konserwatorskich. Prace sfinansowane z własnych środków, doprowadziły do zagospodarowania koszar fortu na schronisko turystyczne z gastronomią w 1998 roku. W następnych latach zagospodarowano kolejno: prochownie, czołowy blok kazamatowy, dziedzińce, schrony pogotowia. W ostatniej dekadzie, gdy widoczne stały się efekty wcześniejszych prac, Jerzy Okoński pozyskuje dotacje na przeprowadzenie robót remontowo-budowlanych ratujących zagrożone elementy zabytku. Odrestaurowany obiekt jest udostępniany turystom indywidualnym i grupowym, pod opieką wykwalifikowanych przewodników. Te działania zapoczątkowały rozwój turystyki fortecznej w Toruniu.
Dariusz Subocz otrzyma nagrodę za uratowanie przed zniszczeniem i wieloletnie zarządzanie rewitalizacją zabytku – dawnego kościoła pw. Św. Barbary w Grębocinie, w którym mieści się obecnie Muzeum Piśmiennictwa i Drukarstwa. Budynek kościoła w stanie ruiny zakupił w roku 1998, po przeprowadzeniu prac remontowo-adaptacyjnych, nie naruszając zachowanych jeszcze wartości zabytkowych obiektu, w roku 2004 otworzył w nim prywatne muzeum, w oparciu o własną kolekcję dawnych maszyn papierniczych i drukarskich. Dariusz Subocz prowadzi w nim nie tylko unikalne działania edukacyjne w zakresie technik i technologii dawnego piśmiennictwa i drukarstwa, ale również – w ramach realizowanych badań naukowych – rozwija metodologię produkcji i konserwacji papieru przy użyciu sprzętów własnego pomysłu i konstrukcji. Przy muzeum zorganizował pracownię konserwacji i restauracji dzieł sztuki, uznawaną za jedną z najlepszych w Polsce. Pracownia realizuje ambitne zadania konserwatorskie na zamówienie licznych muzeów i archiwów w kraju, a także instytucji zagranicznych. Z Dariuszem Suboczem przeprowadziliśmy wywiad tygodnia, który jest dostępny tutaj.
Anna Soborska-Zielińska i prof. Marek Zieliński – badacze dziejów Chełmna i aktywni opiekunowie chełmińskich zabytków – otrzymają nagrodę za zainicjowanie wykonania prac remontowo-konserwatorskich, w szczególności prowadzonych przy dawnym kościele klasztornym dominikanów, obecnie filialnym pw. św. Piotra i Pawła oraz dawnej pastorówce z 1898 r. przy ul. Wodnej 3. Państwo Anna Soborska-Zielińska i Marek Grzegorz Zieliński od ponad 20 lat prowadzą rozległą działalność zawodową i społeczną na polu badań, popularyzacji i promocji dziedzictwa oraz w zakresie opieki nad zabytkami Chełmna, w tym szczególnie wspomnianego kościoła (w latach 1829-1945 świątyni ewangelickiej) oraz budynku dawnej pastorówki przy ul. Wodnej 3 (dom własny). Ich zasługą jest ponadto przywracanie elementów wyposażenia kościoła do jego wnętrza oraz stała pielęgnacja świątyni wraz z jej otoczeniem.
W czasie uroczystości dr hab. Michał Pszczółkowski – specjalista w dziedzinie architektury i urbanistyki wygłosił prelekcję na temat modernistycznej architektury na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Po imprezie odbyła się gra miejska „Modern(izm) Talking”, organizowana przez Książnicę Kopernikańską. Więcej na stronie książnicy.
Beata Krzemińska
rzecznik prasowa Urzędu Marszałkowskiego
8 września 2019 r.
Ostatnia aktualizacja: 16 września 2019 r.
