Zbrodnia pomorska – wspólnie zapełnijmy karty księgi pamięci

W naszym regionie wciąż jest żywa pamięć o dziesiątkach tysięcy polskich cywili, bestialsko zamordowanych przez niemieckich okupantów w pierwszych miesiącach drugiej wojny światowej. Zapełniamy karty poświęconej im księgę pamięci. Przez najbliższe dwa tygodnie księga jest wystawiona w Kijewie Królewskim (powiat chełmiński). Wcześniej była wyłożona w chełmińskiej farze.

W powiecie chełmińskim zidentyfikowano ponad 20 miejsc kaźni dokonanych zaraz po rozpoczęciu II wojny światowej. Tylko we wsi Klamry w październiku i listopadzie 1939 w zbiorowych egzekucjach rozstrzelano 3 tysiące osób. Zobacz też Pamięci ofiar zbrodni w Klamrach

Jesienią 1939, wkrótce po napaści Niemiec na Polskę, najeźdźcy przystąpili do ludobójczej akcji „odpolszczania” tej części polskich ziem, którą przyłączono do III Rzeszy. Zaplanowane jeszcze przed wybuchem wojny i przeprowadzone według przygotowanych zawczasu list proskrypcyjnych masowe rozstrzeliwania ludności cywilnej, przede wszystkim inteligencji oraz osób zaangażowanych w umacnianie polskości, pochłonęły dziesiątki tysięcy istnień. Do największych zbrodni doszło na terenie przedwojennego województwa pomorskiego – liczbę ofiar, wśród których były też kobiety i dzieci, szacuje się na co najmniej 30 tysięcy. Sprawcami mordów byli sąsiedzi ofiar – miejscowi Niemcy zrzeszeni w organizacji Selbstschutz Westpreussen, nadzorowani przez SS. Większość z nich uniknęła odpowiedzialności.

Zobacz W miejscach kaźni sadzono las

Pomnik Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939 stanął w Toruniu. – Jesteśmy im winni tę pamięć. Wszystkich bowiem skazano na śmierć na podstawie jednego oskarżenia – za to, że tu, na Pomorzu Nadwiślańskim i Kujawach, Kaszubach, Krajnie i Pałukach, Ziemi Kociewskiej, Borowiackiej i Michałowskiej, Ziemi Chełmińskiej i Dobrzyńskiej, byli Polakami i swojej Ojczyźnie służyli. Nie ma miejsca, nie ma rodziny na naszej ziemi, które ominęłaby hekatomba niemieckiej okupacji – barbarzyństwo faszystowskiej ideologii, nienawiść i zdrada sąsiadów – mówił podczas ceremonii jego odsłonięcia (6 października) marszałek Piotr Całbecki.

Zobacz Zbrodnia pomorska – musimy pamiętać (film)

Księgę pamięci po raz pierwszy wystawiliśmy właśnie podczas uroczystości pod pomnikiem. Wpisów do niej dokonali wówczas honorowi goście tego wydarzenia – potomkowie pomordowanych. Niektóre z tych wpisów mają charakter bardzo osobisty, do innych dołączono dokumenty lub fotografie. Następnie księga została wyłożona w parafii pw. Wniebowzięcia NMP w Chełmnie (fara). Przez kolejne dwa tygodnie (do 13 marca) będzie dostępna w Kijewie Królewskim w parafii pw. św. Wawrzyńca. Później trafi też do innych miejscowości, w których wciąż żywa jest pamięć o tamtej traumie. Będziemy o tym informować.

Karty księgi pamięci

Linki do interesujących zasobów poświęconych tematyce zbrodni pomorskiej: