Zawsze gotowi, zawsze blisko
Rozmowa z pułkownikiem Krzysztofem Leszczyńskim, komendantem Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Terytorialnej w Toruniu
WOT jest już okrzepłą formacją Sił Zbrojnych RP, terytorialsi są na pierwszej linii walki z klęskami żywiołowymi i mieli do odegrania ważną wolę w pierwszych miesiącach epidemii Covid-19, ale wielu z nas wciąż nie wie dokładnie, po co to takie wojsko i jakie są jego zadania.
Zadaniem Wojsk Obrony Terytorialnej jest utrzymanie gotowości bojowej do obrony terytorium Polski oraz wspieranie jednostek niemilitarnych w czasie reagowania kryzysowego – podczas powodzi, pożarów czy, jak miało to miejsce ostatnio, epidemii. Gotowość bojową utrzymujemy poprzez realizację przedsięwzięć planistycznych, organizacyjnych, mobilizacyjnych i szkoleniowych. W przypadku kryzysu nasze wojska przygotują swoje regiony do działania oraz współdziałania z elementami podsystemu niemilitarnego, są też gotowe do współdziałania z innymi rodzajami sił zbrojnych. Prowadzimy także aktywną komunikację społeczną mającą na celu kształtowanie postaw patriotycznych i obywatelskich.
Nasze motto to „Zawsze gotowi, zawsze blisko”. Postępujemy tak, aby ta dewiza była prawdziwa.
Podczas formowania WOT historycznie sięgnęliśmy do tradycji Armii Krajowej – formacji zbudowanej z ochotników – ale też mocno korzystaliśmy z doświadczeń współczesnych państw europejskich (Szwecja, Litwa) i amerykańskiej Gwardii Narodowej. Obecnie w Polsce niemal każde województwo posiada lub jest w trakcie formowania brygady Obrony Terytorialnej. Wojska Obrony Terytorialnej liczą 24 tysiące żołnierzy, z czego 21 tysięcy to żołnierze ochotnicy. Docelowo WOT mają liczyć 47 tysięcy osób.
Żołnierze WOT, w tym nasi koledzy na co dzień pracujący w Urzędzie Marszałkowskim, byli bardzo widoczni m.in. w pierwszych miesiącach epidemii Covid-19 – dowozili posiłki seniorom i środki ochrony osobistej domom pomocy społecznej.
Wojska Obrony Terytorialnej bardzo mocno zaangażowały się w działania przeciwkryzysowe na początku pandemii. Operacja mająca na celu łagodzenie skutków kryzysu oraz wzmocnienie odporności społeczności lokalnych na kryzys, a także wsparcie instytucji samorządowych i sanitarnych niosących pomoc nosiła nazwę „Odporna Wiosna”. (Obecnie prowadzimy operację „Trwała Odporność”.) W szczytowym okresie działań każdego dnia zaangażowanych w nią było nawet 5,5 tysiąca żołnierzy WOT oraz podchorążych akademii wojskowych, a od początku operacji wzięło w niej udział 16,5 tysiąca żołnierzy (blisko 70 proc. stanu osobowego formacji), w większości ochotników (80 proc.)
Zadania przeciwkryzysowe, które realizowali żołnierze ochotnicy (wiele z nich realizują nadal) to m. in. wsparcie szpitali i służb sanitarnych – pomoc logistyczna, delegowanie wykwalifikowanego personelu oraz pobieranie materiałów do badań w kierunku Covid-19. Na początkowym etapie epidemii wspieraliśmy policję podczas patroli mających na celu monitoring kwarantanny. WOT wsparł także Agencję Rezerw Materiałowych (transportowo), Straż Graniczną oraz Urząd Lotnictwa Cywilnego. Do tej pory widoczne jest silne wsparcie, którego udzielamy samorządom i organizacjom non-profit na terenie całego kraju – transport i dystrybucja żywności oraz środków higienicznych, pomoc domom pomocy społecznej.
Jednym z bardzo ważnych obszarów naszych działań podczas epidemii jest budowa odporności indywidualnej i społecznej poprzez edukowanie oraz bezpłatne wsparcie psychologiczne poprzez infolinię, udzielane przez psychologów pracujących dla WOT lub będących w szeregach WOT. Obecnie przeszkoleni żołnierze udzielają informacji organizatorom obozów i kolonii pod bezpłatnym numerem infolinii 800 100 102, gdzie można dowiedzieć się jak zorganizować bezpieczny wypoczynek dla dzieci i młodzieży.
Toruńskie Centrum Szkolenia jest wiodącą instytucją szkoleniową WOT. Kogo szkolicie i w jakim zakresie? Toruń (i nasz region) jest wiodącym ośrodkiem Obrony Terytorialnej?
Z pewnością można powiedzieć, że Toruń jest wiodącym ośrodkiem szkoleniowym dla WOT. Trwający od 2016 roku proces budowy piątego rodzaju Sił Zbrojnych RP wykazał potrzebę utworzenia autonomicznej jednostki szkolnictwa wojskowego. Potrzebę tę potwierdziły wnioski ze spotkania dowódców i przedstawicieli formacji obrony terytorialnej z trzynastu państw europejskich.
Skupiamy się na przygotowaniu żołnierzy (zarówno Obrony Terytorialnej jak i zawodowych) do funkcji dowódczych oraz instruktorsko-specjalistycznych w strukturach brygad obrony terytorialnej. Obecnie Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Terytorialnej ma już za sobą przeprowadzone kursy kształcące instruktorów, szkolenia doskonalące dla dowódców batalionów, szkolenia praktyczne kandydatów na oficerów, przeprowadzanie egzaminów na podoficerów, ćwiczenia z pododdziałami amerykańskiej Gwardii Narodowej, a także kurs doskonalący strzelców wyborowych, kurs z obsługi moździerza, szkolenia medyczne (kurs ratownictwa taktycznego, kurs ratownika pola walki). W najbliższym czasie będziemy prowadzić kursy doskonalące dowódców batalionów, dowódców kompanii i dowódców drużyn.
Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Terytorialnej jest stale rozwijającą się jednostką, wciąż jesteśmy na etapie kształtowania oraz dynamicznych zmian. Docelowo główna siedziba centrum mieścić się będzie przy ul. Polnej, w miejscu gdzie znajduje się dawny fort – jeden z obiektów wchodzących w skład fortyfikacji toruńskich – obecnie wymagający modernizacji i dostosowania do potrzeb jednostki wojskowej.
Patronem centrum jest od niedawna kapitan Eugeniusz Konopacki. Co to za postać i dlaczego to właśnie on został wybrany?
To żołnierz, który w czasie kampanii wrześniowej 1939 był dowódcą 1. baterii 28. pułku artylerii lekkiej. Brał udział m.in. w obronie twierdzy Modlin, został odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari. Działał w konspiracji niemal od samego początku wojny. Był współzałożycielem, a następnie przywódcą harcerskiej organizacji Wigry. Jesienią 1943 został członkiem podziemnej Głównej Kwatery Harcerzy i Rady Programowej przy Naczelniku Harcerzy. Pełnił także funkcję komendanta Centrum Wyszkolenia Wojskowego Szarych Szeregów i Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty Agricola. Organizował Szkołę Niższych Dowódców Szarych Szeregów. Brał udział w Powstaniu Warszawskim jako dowódca harcerskiego batalionu Wigry. Został odznaczony Krzyżem Walecznych. Po powstaniu trafił do niewoli. Później znalazł się w Wojsku Polskim we Włoszech i Wielkiej Brytanii.
Wojska Obrony Terytorialnej to armia złożona z ochotników, dlatego też dziedziczymy tradycje Armii Krajowej i są one bardzo bliskie wszystkim służącym w WOT. Kpt. Eugeniusz Konopacki został wybrany na patrona CSWOT, gdyż jego inspirujący życiorys pokazuje jak niebagatelną rolę w jego służbie odgrywało szkolenie. Poza męstwem na polu walki, za co został odznaczony, podczas wojny starał się dzielić swoją wiedzą z innymi. Dał się poznać jako wspaniały organizator. To nie przypadek, że wybraliśmy właśnie jego. Niech jego niezłomna postawa będzie przykładem godnym naśladowania dla żołnierzy naszej jednostki.
24 lipca 2020 r.