Tyflografiki w tyfloprzewodniku
Rozmowa z Eweliną Czerwińską z bydgoskiego biura Fundacji Szansa dla Niewidomych
Wasza fundacja wydała przystosowany do potrzeb osób z dysfunkcją wzroku przewodnik po historii, kulturze i zabytkach Kujaw i Pomorza. Co jest punktem wyjścia do przekazania niewidomym informacji o świecie widzialnym – czyli obrazach, zdjęciach, widokach?
Osoby niewidome i słabowidzące chcą poznawać świat bez ograniczeń – [i w pewnym sensie] mogą. (…) Pomysł stworzenia przewodnika powstał bardzo spontanicznie w bydgoskim oddziale fundacji. Pracujemy na co dzień z osobami z dysfunkcją wzroku, sporo [z nimi i ich bliskimi] rozmawiamy – uznaliśmy, że jest taka potrzeba. [Jest to] pierwsza tego typu publikacja na temat regionu. Została przygotowana w dwóch wersjach: czarnodrukowej dla osób słabowidzących (125 egzemplarzy) oraz brajlowskiej dla osób niewidomych. Wersja brajlowska (100 dwutomowych egzemplarzy) została dodatkowo wzbogacona o dziesięć tyflografik [czyli grafik wypukłych], które osoba niewidoma będzie mogła poznać za pomocą dotyku.
Tyflografika to [generalnie] graficzne odwzorowanie rzeczywistości w sposób dostępny dotykowo, przy zastosowaniu skali i proporcji. Za pomocą [tego narzędzia] przedstawiliśmy w przewodniku między innymi gmachy Filharmonii Pomorskiej i Opery Nova, plan gotyckiej katedry w Chełmży, Muzeum Archeologiczne w Biskupinie, Krzywą Wieżę w Toruniu, toruński pomnik Mikołaja Kopernika.
Problemem przy powstaniu takich publikacji są zwykle pieniądze, a raczej ich brak. Nasz album powstał między innymi dzięki wsparciu samorządu województwa. Zasadnicza cześć nakładu rozeszła się jak przysłowiowe ciepłe bułeczki. Pokazaliśmy niewidomym możliwości jakie niesie ze sobą poznawanie regionu w którym się mieszka.
[Oczywiście przyświecały nam również cele, które się zawsze w tego rodzaju przedsięwzięciach pojawiają] – promocja samodzielności osób z dysfunkcją wzroku, mobilizacji ich aktywności społecznej, przełamywanie barier psychologicznych powstałych w wyniku niepełnosprawności, przeciwdziałanie marginalizacji i wykluczeniu społecznemu inwalidów wzroku.
Czym jeszcze charakteryzuje się ten album? Jak jest odbierany?
Przewodnik obudził potrzebę poznawania regionu przez osoby niepełnosprawne. Jego wydanie zostało nagłośnione przez regionalne media. Autor, społeczny prezes Fundacji Szansa dla Niewidomych Marek Kalbarczyk, udzielił wywiadu publicznej telewizji [w regionalnym bydgoskim paśmie]. W grudniu 2014, podczas zorganizowanego przez Wyższą Szkołę Gospodarki IV Kujawsko-Pomorskiego Zlotu Studentów Niepełnosprawnych, także z udziałem pana Kalbarczyka, przeprowadziliśmy konferencję prasową. (…)
Książka została przekazana do punktów informacji turystycznej, bibliotek, punktów oferujących pomoc osobom z dysfunkcją wzroku, terenowych kół Polskiego Związku Niewidomych i wszystkich ważniejszych instytucji wspierających rehabilitację osób z dysfunkcją wzroku na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Część egzemplarzy przekazaliśmy bezpośrednio beneficjentom [bydgoskiego] regionalnego biura Fundacji Szansa dla Niewidomych.
Pozostałe nieliczne egzemplarze publikacji, zarówno w brajlu jak i czarnodruku, dostępne są jeszcze w siedzibie fundacji przy ul. Ogińskiego 20.
Myślicie o dodruku?
Oczywiście, przewodnik cieszył się [naprawdę] bardzo dużym zainteresowaniem. 125 [plus] 100 egzemplarzy to stanowczo za mało.
Czym jeszcze zajmuje się fundacja? Co to są tyflopunkty – miejsca takie jak to, którym z ramienia fundacji kieruje pani w Bydgoszczy?
Działamy na rzecz osób niewidomych i niedowidzących [upowszechniając ideę ich pełnego] prawa do informacji, nauki, pracy i odpowiedniej rehabilitacji. Chcemy, by każda osoba niewidoma i słabowidząca znała swoje prawa oraz możliwości jakie dają współczesna elektronika, optyka i informatyka. Dążymy do sytuacji, w której osoba z niepełnosprawnością wzrokową może [dobrze] odnaleźć się w rzeczywistości poprzez wykorzystanie dzisiejszej technologii pozwalającej niwelować skutki inwalidztwa.
W celu [realizacji założeń] uruchomiliśmy sieć tyflopunktów – czyli biur konsultacyjnych w których osoby z wadami wzroku oraz ich rodziny i opiekunowie mogą zasięgać różnego rodzaju porad. Zatrudnieni w nich tyflospecjaliści służą pomocą między innymi w doborze sprzętu rehabilitacyjnego, uzyskaniu dotacji na specjalistyczny sprzęt i szkolenia rehabilitacyjne, wyborze odpowiedniej szkoły czy miejsca pracy. Wybrane tyflopunkty, oprócz rehabilitacji podstawowej, prowadzą również szkolenia i warsztaty wspierające osoby z niepełnosprawnością wzrokową w znalezieniu pracy lub uruchomieniu działalności gospodarczej. Z naszych usług korzystają zarówno sami niepełnosprawni, jak i opiekunowie osób niewidomych, nauczyciele, wolontariusze oraz przedstawiciele organizacji i instytucji działających na rzecz osób niepełnosprawnych. Na naszej stronie www.szansadlaniewidomych.org znajdują się adresy wszystkich szesnastu oddziałów regionalnych fundacji w kraju.
Obecnie prowadzimy projekt ,,Nowocześnie zrehabilitowani niewidomi widzą i wiedzą więcej!”. Chcemy, by nasza sieć tyflopunktów ułatwiała osobom będącym inwalidami wzroku drogę do samodzielności, niezależnie od miejsca ich zamieszkania. W ramach projektu realizujemy bezpłatne szkolenia dotyczące rehabilitacji, sprzętu rehabilitacyjnego, dofinansowań, świadczeń społecznych, itp. (…).
[Wszystkich zainteresowanych naszą ofertą wsparcia] serdecznie zapraszamy do bydgoskiego tyflopunktu Fundacji Szansa dla Niewidomych mieszczącego się w przy ulicy Ogińskiego 20. Jesteśmy dla was.
Fot. Tymon Markowski