Gdy milknie zasłuchana widownia
Rozmowa z Elżbietą Kornaszewską-Rogacką, prezesem Zespołu Pieśni i Tańca Ziemia Bydgoska
Rozmowa z Elżbietą Kornaszewską-Rogacką, prezesem, kierownikiem artystycznym i choreografem obchodzącego sześćdziesięciolecie Zespołu Pieśni i Tańca Ziemia Bydgoska
Co w dorobku i tradycji zespołu ceni pani najbardziej?
Jubileusz skłania do refleksji nad minionymi latami i dokonaniami zespołu. Jest to zarówno czas podsumowań, jak i moment, w którym możemy pochwalić się osiągnięciami.
Ziemia Bydgoska istnieje nieprzerwanie od 1958 roku. Przez wszystkie te lata zarówno ja, jak i moi poprzednicy, dbaliśmy o nieustanny rozwój artystyczny zespołu, aby był on uznawany za wizytówkę naszego miasta i regionu. Jesteśmy stowarzyszeniem (organizacją pożytku publicznego), którego celem jest podtrzymywanie tradycji narodowej, pielęgnowanie polskości oraz kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej. Podejmujemy wiele inicjatyw, w kraju i poza granicami, i organizujemy wiele wydarzeń artystycznych, m.in. koncertów, których celem jest propagowanie polskiego folkloru, budowanie narodowej tożsamości oraz podtrzymywanie wartości kultury ludowej. Zespół promuje polską kulturę na arenie międzynarodowej, bardzo rozwinął współpracę z Polonią i Polakami za granicą.
Od sześćdziesięciu lat Ziemia Bydgoska reprezentuje Bydgoszcz i województwo podczas koncertów i festiwali, krajowych i zagranicznych, zyskując sobie miano kulturalnego ambasadora regionu. Potwierdzeniem, że to, co robimy jest ważne, są liczne dowody uznania, a wśród nich te najcenniejsze – Medal Wojewody Kujawsko-Pomorskiego (2008 i 2018), Medal Prezydenta Miasta Bydgoszczy (2013), Nagroda Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego (w kategorii promocja województwa 2017) i Medal Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego Unitas Durat Palatinatus Cuiaviano-Pomeraniensis z okazji 100. rocznicy odzyskania niepodległości (2018), a także Medal Kazimierza Wielkiego za zasługi dla Bydgoszczy (2018). Wszystko to dzięki zaangażowaniu wielu pokoleń bydgoszczan i mieszkańców regionu, którzy tworzyli i tworzą grupę pasjonatów poświęcających swój wolny czas na krzewienie kultury i polskości. Członkami zespołu były i są uzdolnionych dzieci i młodzież z Bydgoszczy i regionu, a w ostatnich latach także obywatele Ukrainy i Brazylii, a nawet Polka z obywatelstwem amerykańskim.
Trudną do przecenienia wartością naszej pracy jest stworzenie tej swoistej rodziny zespołowej, do której należą członkowie zespołu, często też byli członkowie, a także ich rodziny i grono przyjaciół. Wielką wartością jest szeroka publiczność – nie tylko w Bydgoszczy i naszym województwie, ale również w całej Polsce i wśród Polonii, skąd odbieramy wyrazy sympatii dla tego co robimy.
Repertuar początkowo obejmował folklor Kujaw, Pałuk i Kaszub, potem również pieśni i obrazki taneczne z innych stron Polski, a także – z uwagi na wyjazdy zagraniczne – piosenki krajów, do których zespół podróżował. W kolejnych dekadach poszerzono go o folklor lubelski, łowicki, małopolski, góralski oraz tańce miejskie. W latach 2008–2018 wzbogaciliśmy repertuar o tańce i piosenki z Kurpiów Zielonych, Sieradza, Śląska Rozbarskiego, Beskidu Śląskiego oraz folklor Łemków. Szczególne miejsce zajmuje program patriotyczny, w tym polskie tańce narodowe oraz pieśni patriotyczne i żołnierskie. Razem 16 różnych programów, 16 kompletów strojów.
Na naszych trasach koncertowych znalazły się między innymi Niemcy, Dania, Włochy, Grecja, Francja, Hiszpania, Lichtenstein, Czechy, Słowacja, Węgry, Litwa, Serbia, Macedonia, Chorwacja, Czarnogóra, Malta, Gruzja i Turcja, a także Stany Zjednoczone, Chiny, Brazylia i Peru, gdzie w ostatnich dziesięciu latach byliśmy dwukrotnie. Gościliśmy też zespoły polonijne z USA i Brazylii, które przyjechały do nas z rewizytą.
Co panią szczególnie wzruszyło podczas obchodów jubileuszowych?
Program koncertów jubileuszowych obejmował fragmenty naszego bogatego repertuaru, na scenie znaleźli się najmłodsi i najstarsi stażem członkowie zespołu, razem ponad 180 osób. Każda grupa zaprezentowała się z odrębnym programem. Wystąpiły kapela, chór, drugi chór złożony z byłych członków zespołu, wystąpili tancerze. Była to folklorystyczna podróż przez Polskę, od morza do gór. Zaprezentowaliśmy bogactwo muzyczne i bogactwo tańców ludowych naszego kraju. W roku stulecia odzyskania niepodległości chcieliśmy także wskazać na wielokulturowość Polski włączając do naszego repertuaru program oparty o kulturę ludową Łemków. Było to premierowe wykonanie i niespodzianka dla naszych widzów. Program, gorąco przyjęty przez publiczność, pozwolił nam uwierzyć, że był to dobry wybór! Były też, ze względu na okres Bożego Narodzenia, kolędy i pastorałki.
Byłam niezmiennie wzruszona, każdy punkt programu był dla mnie przeżyciem. Kiedy obserwowałam popisy, już na scenie, z absolutnym zaangażowaniem wykonawców – miałam dreszcze i gardło ściśnięte ze wzruszenia! Oczywiście były obawy, czy tancerze zdążą się przebrać do kolejnej części, bo zmiany były częste w krótkich przedziałach czasowych; czy strona techniczna widowiska nie zawiedzie; czy zmiana warunków – z sali gimnastycznej na wielką, piękną scenę z mikrofonami i z całym zapleczem – nie przerośnie młodych wykonawców; czy tempo i rytm widowiska będą utrzymane. Wzruszały mnie dzieci, ich zaangażowanie, młodzież pięknie tańcząca i śpiewająca, to zaangażowanie wszystkich, dbałość o szczegóły, o estetykę. Podziwiałam kapelę, która dosłownie trzymała cały program! Podziwiałam solistów kiedy zasłuchana widownia milkła w bezdechu… Wzruszyłam się także, kiedy na scenie pojawiła się grupa byłych już członków zespołu. Wróciły wspomnienia, a ich radość udzieliła się publiczności!
Cieszyły mnie ogromnie odznaczenia i nagrody dla zespołu, dla najbardziej zaangażowanych członków zespołu, dla tych z najdłuższym stażem. A najbardziej – kiedy grupa dzieci odczytała podziękowania od całego zespołu i dla mnie, tuląc się do mnie i obejmując. Łzy wzruszenia same się cisnęły do oczu, a owacje publiczności były wspaniałym podziękowaniem i wyrazem uznania dla wszystkich wykonawców. W filharmonii publiczność odśpiewała nam „sto lat” i wówczas to już wszyscy wykonawcy mieli łzy w oczach.
Były dwa duże koncerty, 15 grudnia w Filharmonii Pomorskiej i 16 grudnia w Operze Nova, pod patronatem wicepremiera i ministra kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotra Glińskiego, marszałka Piotra Całbeckiego i prezydenta Rafała Bruskiego.
Jak długie są pani związki zespołem?
Do zespołu przyszłam w roku 1990, początkowo jako choreograf i instruktor tańca. W roku 2003 zostałam prezesem stowarzyszenia i do dzisiaj pełnię tę funkcję łącząc ją z kierownictwem artystycznym formacji.
Kto obecnie w zespole tańczy i śpiewa?
Zespół tworzą dzieci (w 4 grupach wiekowych, od 3 roku życia), uczniowie i studenci, nauczyciele, budowlańcy, inżynierowie, architekci, lekarze, pielęgniarki, także zawodowi muzycy. Kierownikiem kapeli jest Anna Nogaj, skrzypaczka, psycholog muzyki. Wokal w aktualnie prowadzi Izabela Cywińska-Łomżyńska. Strojami zajmuje się Małgorzata Tomaszewska, która też akompaniuje i prowadzi naszą najmłodszą grupę (przedszkolną).
Aktualne realizacje i plany artystyczne?
Aktualnie przygotowujemy się, wspólnie z orkiestrą wojskową, do pokazu polskich tańców narodowych podczas Balu Marszałka w Toruniu oraz mniejszych koncertów na zaproszenie różnych firm i instytucji. Zespół przyjął także zaproszenie na międzynarodowy festiwal folklorystyczny w Indiach i wybiera się tam w lutym. (…) W lipcu podejmujemy dwa zespoły polonijne z Brazylii, Wisłę i Karolinkę, a na przełomie lipca i sierpnia weźmiemy udział w międzynarodowym festiwalu folklorystycznym w Kapadocji w Turcji. (…)
Chciałabym podziękować wszystkim byłym i obecnym członkom zespołu i ich rodzinom za wspólne tworzenie tej wyjątkowej dla nas instytucji. Dziękuję naszej wiernej publiczności i sympatykom, a także tym, którzy niestrudzenie wspierają działalność stowarzyszenia i umożliwiają nam realizowanie naszej misji.
4 stycznia 2018 r.