Galeria przyjazna, galeria otwarta
Rozmowa z Dariuszem Delikiem, dyrektorem Galerii i Ośrodka Plastycznej Twórczości Dziecka w Toruniu
Od siedmiu lat prowadzi pan w ramach zajęć ośrodka sobotnie poranki plastyczne dla kilkulatków i ich rodziców. Skąd pomysł? Jak wygląda zainteresowanie?
Poranki plastyczne były odpowiedzią na rosnące zainteresowanie edukacją plastyczną dzieci, które są jeszcze zbyt małe, by uczestniczyć w regularnych, organizowanych przez galerię zajęciach popołudniowych. Naszą misją jest rozwijanie aktywności plastycznej wśród możliwie jak najszerszego grona dzieci i młodzieży, docieranie do różnych grup i środowisk. Stąd pomysł, by przygotować specjalną ofertę także dla 3-4 latków. A ponieważ chcieliśmy, by dzieci te czuły się u nas jak najbardziej komfortowo, na spotkania zapraszamy także i ich rodziców lub dziadków. Poranki plastyczne są wspólną, zacieśniającą międzypokoleniowe więzi zabawą.
Specjalnie przygotowane przez nas zajęcia dostosowane są do wiedzy i umiejętności kilkulatków, a poszczególne ćwiczenia zachęcają do współpracy dzieci i dorosłych. Ta sobotnia godzina jest niewątpliwie pożytecznie, mądrze, a przede wszystkim przyjemnie spędzonym czasem. A przy okazji, pomału, przygotowujemy dzieci do ich ewentualnego, późniejszego udziału w zajęciach popołudniowych. Maluchy śmielej przekraczają próg pracowni, czują się tu pewniej, chętniej przystępują do pracy. Wiedzą, że to jest ich galeria.
Dla nas te poranki były nowym wyzwaniem, zarówno organizacyjnym jak i merytorycznym, ale warto było. To był strzał w dziesiątkę. Zainteresowanie od początku było duże i nadal nie maleje. W roku 2016 w 28 spotkaniach wzięło udział 779 osób – dzieci i dorosłych. Cieszymy się, że te zajęcia stały się kolejną istotną i, jak widać, potrzebną formą działalności galerii.
Ale poranki to tylko niewielka część tego, czym się w galerii zajmujecie.
Rzeczywiście, to tylko cząstka naszej bogatej i różnorodnej działalności, na którą składają się zajęcia plastyczne w pracowniach dydaktycznych, eksperymentalne programy edukacyjne, wystawy twórczości plastycznej dzieci i młodzieży, konkursy plastyczne oraz gromadzenie prac plastycznych młodych artystów z kraju i zagranicy. W zbiorach Galerii i Ośrodka Plastycznej Twórczości Dziecka znajduje się obecnie około 550 tysięcy prac ze 108 krajów. Mało kto wie, że jest to największa tego typu kolekcja w Europie (Children Art Studio w macedońskiej Bitoli posiada zbiór liczący ok. 400 tysięcy prac). Głównym źródłem są organizowane przez galerię wielkie konkursy plastyczne – Międzynarodowe Biennale Grafiki Dzieci i Młodzieży oraz Międzynarodowy Konkurs Twórczości Plastycznej Dzieci i Młodzieży „Zawsze zielono, zawsze niebiesko”, którego dziewiętnasta edycja odbywa się w roku bieżącym.
Na ten ostatni, cieszący się wielkim zainteresowaniem i prestiżem konkurs, którego celem jest także zainteresowanie młodych twórców problemami ochrony środowiska, każdorazowo wpływa 20 tysięcy rysunków, grafik i prac malarskich z kilkudziesięciu krajów świata.
Organizowane przez nas wystawy pokonkursowe są wydarzeniami, które na stałe wpisały się w kalendarz ważnych imprez kulturalnych. Ponad dwadzieścia prezentowanych corocznie w naszych salach wystaw to przegląd najciekawszej polskiej i zagranicznej plastyki dziecięcej. (…)
Najbliższe są mi jednak wystawy prac naszych dzieci, z którymi spotykamy się na zajęciach w pracowniach dydaktycznych. Powodem do satysfakcji może być stałe duże zainteresowanie zajęciami plastycznymi. W bieżącym roku szkolnym bierze w nich udział 367 osób w wieku od 5 do 18 lat.
Zajęcia w galerii mają charakter nowatorski i eksperymentalny. Są starannie przygotowywane przez dziewięcioosobowy zespół plastyków pedagogów. Każde zaproponowane uczestnikom ćwiczenie ma rozwijać ich wyobraźnię, rozbudzać wrażliwość plastyczną, odsłaniać nowe aspekty bogatego świata sztuki. Z naszej propozycji edukacyjnej chętnie korzystają też zorganizowane grupy dzieci ze szkół i przedszkoli. Przyjeżdżają do nas nie tylko z Torunia i regionu.
Chcemy by nasza galeria była miejscem przyjaznym, także dla rodziców i nauczycieli – dla każdego, kto przekroczy próg kamieniczki przy Rynku Nowomiejskim lub filii przy ulicy Kościuszki. Każdy powinien czuć się tu dobrze, wiedząc, że czekają na niego niezapomniane przeżycia.
Spróbujmy pokusić się o refleksję na temat edukacji plastycznej i edukacji artystycznej w ogóle w naszym kraju. Czy jest zadawalająca?
O nie najlepszej kondycji naszej edukacji plastycznej słyszę od tak dawna, że właściwie nie pamiętam, czy kiedyś było dobrze. To właśnie w trosce o nowoczesne kształcenie plastyczne grupa pracowników naukowych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika z prof. Stefanem Kościeleckim na czele zainicjowała na początku lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku powstanie naszej galerii. Dzisiaj, gdy kształcenie wizualne jest coraz bardziej spychane na pobocze systemu edukacyjnego, działalność instytucji takich jak nasza jest nie do przecenienia. We współczesnej szkole edukacja plastyczna odbiega od prawdziwych potrzeb. Ciągle jeszcze pokutuje pogląd, że nauka plastyki to nauka umiejętności realistycznego odzwierciedlania rzeczywistości. Nie dostrzega się ogromnego potencjału tkwiącego w dobrze przygotowanej i dobrze poprowadzonej edukacji plastycznej, a raczej edukacji wizualnej, która nadążać musi za ciągle zmieniającym się światem, dostarczać młodym ludziom zestawu niezbędnych narzędzi do krytycznego odbioru dzieł sztuki. Jeśli nie zaopatrzymy potencjalnego widza w to ważne instrumentarium, stanie się bezsilny wobec oczekującego go w muzeum czy galerii dzieła.
I nie jest prawdą, że „o gustach się nie dyskutuje”. Warto dyskutować, wymieniać poglądy, sprzeczać się, nie bać się wchodzić w dialog z jakże fascynującym światem sztuki. A ponadto warto przyjrzeć się, jak to robią inni. Dla mnie takim wzorem jest edukacja plastyczna na Słowacji z ich systemem zakladnych umeleckich škol. Dlatego zapraszam wszystkich do obejrzenia naszej najnowszej wystawy zatytułowanej „Umenie znaczy sztuka”, na której prezentujemy ponad trzysta prac uczniów szkół Bratysławy, Spisskej Beli, Košic, Ziliny, Trenčina i kilkunastu innych miejscowości na Słowacji.
24 marca 2017 r.