Ułani wrócili do Bydgoszczy
W setną rocznicę powstania 16. Pułku Ułanów Wielkopolskich ta formacja polskiej jazdy symbolicznie wróciła do koszar na bydgoskim Błoniu. 29 maja, w stulecie utworzenia pułku, w dawnych koszarach ułańskich w Bydgoszczy przy ul. Szubińskiej 2 (obecnie JFTC NATO) odsłonięto, z inicjatywy Koła Przyjaciół 16. Pułku Ułanów Wielkopolskich im. gen. dyw. Gustawa Orlicz-Dreszera, tablicę pamiątkową. Samorząd województwa reprezentował wicemarszałek Zbigniew Ostrowski, który przekazał przedstawicielom koła złoty medal Unitas Durat Palatinatus Cuiaviano-Pomeraniensis ze specjalnej edycji wybitej z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości. Bydgoszcz była miastem garnizonowym 16. Pułku Ułanów Wielkopolskich do 1939 roku.
Data uroczystości została wybrana nieprzypadkowo. Równo sto lat temu, 29 maja 1919 r., naczelny dowódca wojsk Powstania Wielkopolskiego, generał Józef Dowbór-Muśnicki, rozkazem dziennym Nr 145 Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych w byłym zaborze pruskim, nakazał przystąpić do formowania 2. Pułku Ułanów Wielkopolskich. Do tworzenia jednostki przystąpiono niezwłocznie w Biedrusku pod Poznaniem. Jej zaczątek stanowił szwadron jazdy Okręgu II Armii Powstania Wielkopolskiego. Ten szwadron był jednym z niewielu oddziałów jazdy powstańczej. Jego misjom zwiadowczym powstanie zawdzięczało świetne rozpoznanie sił i pozycji wroga, co pozwalało na sukcesy przy stosunkowo niewielkich stratach własnych.
24 stycznia 1920 r. pułk w pełnym składzie wkroczył do Bydgoszczy, która stała się dla niego miastem garnizonowym aż do końca jego istnienia. Stacjonował właśnie w koszarach przy ul. Szubińskiej, gdzie dziś znajduje się Centrum Szkolenia Sił Połączonych NATO. W związku z połączeniem Wojsk Wielkopolskich z Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej pułk otrzymał nową numerację: 16/2 Pułk Ułanów Wielkopolskich, a także sztandar pułkowy, właśnie w uznaniu tamtych powstańczych zasług i tradycji 2 Pułku Ułanów.
Już w marcu 1920 r. pułk wyruszył na front wschodni, gdzie w wojnie polsko-bolszewickiej brał udział w walkach pod Bereźnem, Brodami, Jazłowczykiem i Szczurowicami, a w ostatniej fazie wojny – pod Białymstokiem, Wisznicą i Baszami. Szczególnie bój pod Szczurowicami (którego datę marszałek Józef Piłsudski zatwierdził później jako dzień święta pułkowego) przyczynił się do utrwalenie bohaterskiej legendy pułku, którą do dziś pielęgnuje Koło Przyjaciół 16. Pułku Ułanów Wlkp. im. gen. dyw. Gustawa Orlicz-Dreszera.
Przed II wojną światową na terenie koszar postawiono pomnik poległych ułanów. W 1939 roku zniszczyli go Niemcy. W 2005 roku, staraniem Koła Przyjaciół 16. Pułku, obelisk zrekonstruowano, ale stanął już na pobliskim skwerze, podobnie jak głaz z tablicą pamiątkową, postawiony przez weteranów. I to tam, po odsłonięciu tablicy, przeniosły się dzisiejsze uroczystości. Odprawiona została uroczysta polowa msza święta oraz odbyły się apel poległych i salwa honorowa w wykonaniu Kompanii Honorowej Wojska Polskiego.
W uroczystości obchodów 100. rocznicy utworzenia 16. Pułku Ułanów Wielkopolskich wzięli udział przedstawiciele władz samorządowych regionu i miasta, społeczności szkolne noszące imię 16. Pułku (z Bukowca, Bydgoszczy, Grupy i Trzebcza Szlacheckiego) oraz potomkowie ułanów – także spoza naszego regionu i Wielkopolski. Wicemarszałek Ostrowski otrzymał pamiątkową odznakę pułkową Koła Przyjaciół 16. Pułku Ułanów Wielkopolskich. Uroczystość zakończył pokaz kawaleryjski.
Koło Przyjaciół 16 Pułku Ułanów Wielkopolskich powstało pod koniec lat 50-tych, po odszukaniu zakopanego w 1939 roku sztandaru pułkowego. Kultywuje ono ułańską tradycję na Kujawach i Pomorzu oraz pamięć o bohaterstwie żołnierzy 16. Pułku. Pamięć o „szesnastakach” nie zaginie także dzięki uczniom szkół, które wybrały 16. Pułk na patrona swych placówek, jak np. Zespołu Szkół nr 7 w Bydgoszczy. Także w Gródku, gdzie Koło ma swą bazę – nie brakuje młodzieży zainteresowanej historią i szkoleniem się na współczesnych ułanów. To ci młodzi ludzie, noszący mundury przedwojennych jednostek, kultywują tradycję i pamięć o odchodzących bohaterach wojny 1920 roku i II wojny światowej.
Gabinet Marszałka
29 maja 2019 r.
Ostatnia aktualizacja: 30 maja 2019 r.
