1 października – międzynarodowy dzień walki z wirusowym zapaleniem wątroby typu C
Znanych jest wiele wirusów wywołujących zapalenie wątroby, w tym pierwotnie hepatotropowe, takie jak wirusy A, B, C, D i E oraz wirusy cytomegalii (CMV), herpes (HSV), Epsteina-Barr (EBV).
1 października obchodzimy Dzień Walki z Wirusowym Zapaleniem Wątroby (WZW) typu C. Wirus ten uszkadza miąższ wątroby, jednak jego szczególną cechą jest brak charakterystycznych objawów. Aż 80% osób zakażonych nie doświadcza widocznych symptomów, mimo że zakażenie prowadzi do stopniowego wyniszczania komórek wątroby. To znacząco utrudnia skuteczne wyleczenie choroby, dlatego wirus ten nazywany jest „cichym zabójcą”. W Polsce tylko co dziesiąta osoba dowiaduje się o zakażeniu.
Wirus HCV (ang. Hepatitis C Virus) obecny jest we krwi oraz innych tkankach osoby zakażonej. Do zakażenia może dojść na drodze parenteralnej (przez wprowadzanie substancji, m.in. leków, do organizmu poza przewodem pokarmowym, np. przez iniekcje podskórne czy wlewy dożylne), seksualnej oraz wertykalnej (przeniesienie infekcji z matki na dziecko podczas ciąży lub porodu). Ryzyko zakażenia wertykalnego jest jednak minimalne, wynosi około 6% i zależy od takich czynników jak ilość wirusa we krwi matki, jego genotyp oraz przebieg porodu.
Świadomość metod transmisji wirusów jest kluczowa w ich prewencji. Zakażenie WZW C może wystąpić, gdy dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek oraz kontaktu z zakażoną krwią. Tego rodzaju kontakt może mieć miejsce w różnych sytuacjach:
- w trakcie wykonywania zabiegów medycznych bez zachowania odpowiednich procedur;
- podczas przyjmowania narkotyków lub innych substancji w celach niemedycznych;
- w trakcie zabiegów medycyny estetycznej bądź u tatuażystów, piercerów, fryzjerów, jeśli nie są zachowane zasady higieny;
- w ramach dzielenia się przyborami osobistymi (np. maszynką do golenia, cążkami);
- podczas bójek, w sportach kontaktowych (sztuki walki), a także w innych sytuacjach związanych z kontaktem z krwią, np. podczas wykonywania czynności zawodowych.
Nie istnieje szczepionka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu C, dlatego profilaktyka tej choroby opiera się na zapobieganiu nowym zakażeniom, ich wczesnej identyfikacji oraz leczeniu. W ramach działań profilaktycznych konieczne jest badanie krwi i organów pochodzących od dawców, przestrzeganie zasad higieny podczas zabiegów iniekcyjnych w placówkach medycznych oraz stosowanie procedur inaktywujących wirusa w krwi i jej pochodnych. Warto żebyśmy my sami zwracali uwagę na warunki sanitarne, w jakich przeprowadzane są zabiegi medyczne i kosmetyczne, z których korzystamy.
Obecnie terapia pozwala na wyleczenie aż 98% zakażonych, w przypadku wczesnego wykrycia choroby, poprzez nowoczesne terapie oparte na przyjmowaniu leków bezpośrednio działających na wirusy. Skuteczne leczenie znacząco zmniejsza ryzyko dalszego rozprzestrzeniania się zakażeń i wystąpienia powikłań.
U 5-20% zakażonych przewlekle, po 20-30 latach rozwija się marskość wątroby, a u znacznej części chorych z marskością rozwija się pierwotny rak wątroby (50-75%). WZW C jest główną przyczyną raka wątroby w Europie i USA, a także najczęstszym powodem przeszczepów tego narządu.
Wśród alarmujących objawów mogą pojawić się: osłabienie, przewlekłe zmęczenie, senność, utrata apetytu, nudności, żółtaczka, a także objawy przypominające grypę, takie jak ból mięśni czy stan podgorączkowy.
Diagnostyka laboratoryjna pozwala na wykrycie zakażenia HCV poprzez badanie krwi na obecność przeciwciał anty-HCV. Przeciwciała pojawiają się we krwi średnio około 7 tygodni po zakażeniu. W przypadku podejrzenia WZW C warto od razu wykonać również inne badania kontrolujące stan wątroby, takie jak wskaźniki ALT, AST oraz poziom bilirubiny.
Bądźmy czujni i odpowiedzialni – profilaktyka stanowi kluczowy element ochrony przed zakażeniem wirusem HCV. Zachowanie wysokich standardów higieny, stosowanie się do zasad bezpieczeństwa podczas zabiegów medycznych i kosmetycznych oraz zgłaszanie wszelkich nieprawidłowości to działania, które pomagają chronić nas wszystkich. Wspólnie możemy skutecznie przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się WZW typu C.